Natuurlijk Noord-Holland: Natuur is veel dichterbij dan je denkt

Voor veel mensen is natuur iets heiligs waarvoor je op reis moet, of op zijn minst een erkend natuurgebied in moet waar borden bij staan met daarop de tekst: "Hier begint de Natuur", met een hoofdletter N. Daar klopt natuurlijk niets van. Natuur is alles wat leeft zonder dat het door mensen wordt gecontroleerd, gesnoeid of gehouden. "Natuur is overal!", zegt Arjan.  "De merel in je tuin is natuur. Het gras tussen de stoeptegels is natuur. De meeuwen in de lucht zijn natuur."

En meeuwen zijn er genoeg in Purmer-Zuid. Het is zo'n nieuwbouwwijk als die je overal in Noord-Holland kan vinden. Met woonerven, rijtjeshuizen met tuinen, waterpartijen, grasvelden en bossages.

Over die meeuwen weet Arjan wel iets interessants te vertellen: "Weet je dat die meeuwen allemaal in verbinding met elkaar staan? Ze vliegen allemaal boven hun eigen stukje wijk, stad of land. Als de éne iets eetbaars ziet, duikt hij naar beneden. Dat zien de andere meeuwen en die komen dan meteen aangevlogen. Zo profiteren ze allemaal van elkaars ogen." De kraai die iets verderop in een boom zit, heeft een andere strategie. "Die kraai is slim genoeg om zijn energie te sparen. Hij hoeft alleen maar de paar meeuwen in zijn directe omgeving in de gaten te houden om te weten of er een eind verderop iets eetbaars is gevonden. Meestal is hij er snel genoeg bij om wat brood of zo van de meeuwen te pikken."

Agressief

Over brood gesproken. Als ik de eendjes wil gaan voeren met een korst brood dat ik in mijn zak heb, komt mij dat op een standje van Arjan te staan. "Brood is helemaal niet goed voor eenden. Daar zit veel te veel zout in en makkelijk verteerbare koolhydraten. Als je eenden wil voeren, moet je dat doen met kippenvoer of zo, want daar zitten veel granen in. Of anders tuinvogelzaad. Dat zinkt snel naar de bodem, maar op een randje ijs bij een wak of aan de waterkant kunnen eenden er wel bij. En voed alleen als het echt nodig is. Obese eenden zijn er al genoeg." De broodkorst verdijnt weer in mijn zak.

Tekst gaat verder onder de foto

Ik wilde eigenlijk proberen of ik de nijlgans uit mijn hand kon laten eten die zojuist voor onze neus in het water is geland. Het dier is wat groter dan de eenden en jaagt ze weg. "Mensen hebben een hekel aan de nijlgans, omdat die oorspronkelijk niet uit Nederland komt. Hij is ooit ontsnapt uit een dierentuin en nu plant hij zich makkelijk voort in de natuur. De nijlgans zou ook agressief zijn naar andere vogels die daar onder te lijden hebben. Maar ze profiteren er juist van. Eenden en weidevogels die een nest hebben in de buurt van een broedende nijlgans hebben geen last meer van kraaien, meeuwen en andere rovers. De nijlgans jaagt ze allemaal weg."

Lekker rommelig

We wandelen over het pad tussen struiken en watersingels in. Het is een honden-uitlaatzone en dat maakt behoedzaam lopen naast het pad noodzakelijk wil je geen hondenpoep aan je schoenen krijgen. Onder de bomen, tussen de struiken, lijkt het een rommeltje, maar Arjan ziet iets anders: "Dit is geen onkruid! Dit zijn wilde planten die van grote waarde zijn voor bijen, vlinders en andere insecten. In het voorjaar en in de zomer is het voedsel. Gedurende de winter vinden heel veel kleine diertjes een schuilplaats tussen de dode takken en in de holle stengels van uitgebloeide planten. Dat moet je laten liggen. Brandnetels kan je best weghalen als ze vlak naast een pad staan waar kinderen lopen, maar verderop in het plantsoen laat je ze staan, want er zijn bijna geen planten te vinden die meer waarde hebben voor vlinders dan brandnetels."

In de hoek van de sloot staat nog riet van vorig jaar, bruin en dood. "In die pluimen van het riet zitten nog zaadjes. Dat is een wintervoedselvoorraad voor vogels zoals het puttertje." Tussen het riet, iets lager, staan de dikke sigaren van de lisdode. "Dit is ook al zo'n wonder. Die oude sigaren zitten vol met miniscule zaadjes. Aan het eind van de winter vallen de sigaren uit elkaar tot dikke pluizige bollen. Vogels gaan daar het nest dat ze hebben gemaakt mee bekleden. Het is een soort plantaardige dons."

Tijdens onze wandeling in het park worden we regelmatig aangesproken door mensen die vragen wat we aan het doen zijn. Als we vertellen dat we een natuurprogramma aan het maken zijn, worden we steevast doorverwezen naar het Purmer Bos of een ander natuurgebied. "Hier in de wijk is toch geen natuur!" en "Wat valt er nou te zien in die struiken?" behoren tot de vragen. Nou heel veel dus. Als je maar kijkt.