De verkiezingen: lokale partijen winnen en forse daling opkomst

Een kleine 47 procent van de stemgerechtigden ging naar het stemlokaal, ten opzichte van ruim 53 procent vier jaar geleden. Er lijkt sprake van een historisch lage opkomst.

Lokaal en PvdA grote winnaars

De lokale partijen zijn de grote winnaars in Noord-Holland, landelijk is die trend ook terug te zien. Het aantal stemmen op de lokale partijen steeg met bijna 7 procent. Die partijen hadden, verspreid over Noord-Holland, 310 zetels, deze verkiezingen is dat gestegen naar 393 zetels. 

Ook de PvdA groeide aanzienlijk in onze provincie ten opzichte van de vorige gemeenteraadsverkiezingen, namelijk met 2 procent. De partij deed het met name in Amsterdam erg goed en stijgt daar met vier zetels.

Nieuwe partij wint in Bergen

In Bergen won de nieuwe partij Ons Dorp, met bijna 23 procent van de stemmen. Volgens lijsttrekker Jan Houtenbos, die in 2019 opstapte als wethouder in de gemeente, is het succes te danken aan de vertrouwde gezichten die op de lijst van de partij staan. 

In Beverwijk boekt Samen Lokaal van fractievoorzitter Ali Bal een grote overwinning. De partij gaat van twee naar acht zetels in de gemeenteraad. Alle partijen die in Heemskerk een zetel verliezen, raken die kwijt aan Heemskerk Lokaal.

Op veel plekken konden de grootste lokale partijen rekenen op loyale stemmers. In Alkmaar werd de Onafhankelijke Partij Alkmaar met vijf zetels opnieuw de grootste partij. Harrie van der Laan van de Partij voor Ouderen en Veiligheid (POV) zag zijn partij de grootste worden in zowel de gemeente Zaanstad als Wormerland.

Relatief hoge opkomst in Edam-Volendam

In enkele gemeenten was de opkomst beduidend hoger ten opzichte van het gemiddelde in de provincie. In onder meer Bloemendaal, Texel en Waterland was de opkomst ruim 65 procent. De grootste stijgers wat de betreft de opkomst zijn gemeenten Haarlemmermeer en Edam-Volendam, daar stemden ruim 11 procent meer mensen. De vorige verkiezingen die daar plaatsvonden gingen over gemeentelijke herindelingen.

In Beverwijk is de opkomst het laagst, minder dan 44 procent van de gerechtigden bracht hun stem uit. 

Verschil Tweede Kamerverkiezingen

De opkomst van de gemeenteraadsverkiezingen is consistent lager dan de Tweede Kamerverkiezingen, het scheelt gemiddeld 30 procent. Volgens het CBS leidt een grote hoeveelheid aan partijen tot een lagere opkomst van stemmers. Een groter aantal stemlocaties in een buurt heeft naar verwachting een positieve invloed op de opkomst.

Een lagere opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen wordt ook verklaard door het percentage lage inkomens in een buurt. Hoe groter die groep is, hoe groter het verschil in opkomst.

Daarnaast concludeert het CBS dat herindelingsverkiezingen na een fusie van gemeentes, een grotere bevolkingsdichtheid in een gemeente en een extra partij op de kieslijst resulteren in een groter verschil in opkomst tussen de landelijke en gemeenteraadsverkiezingen. 

Bekijk hieronder de uitslagen per gemeente. Met de coalitiebouwer kun je kijken met welke combinatie van partijen een meerderheid in de gemeenteraad haalbaar is.