Hoe de gemeente Uitgeest haar jongerenraad "een beetje liet doodbloeden"

Vijfentwintig jaar zou de JJR van Uitgeest dit jaar bestaan. Het was de oudste JJR van Nederland. Iets om trots op te zijn: dat Uitgeest jongeren zo weet te interesseren voor lokale politiek, dat zij al een kwart eeuw lang in de JJR gevraagd en ongevraagd hun mening kunnen geven over gemeentebeleid.

En de JJR bewees onlangs nog zijn waarde als stem van de jeugd in het dorp: de gemeente bouwt in samenwerking met woningcorporatie KennemerWonen, twintig jongerenwoningen aan de Benesserlaan. Die moeten begin volgend jaar klaar zijn.

Dat succesje begon met een woningnoodkreet van de JJR, ongeveer drie jaar geleden. Namens de raad fietste Luke Ruijs (nu 21) daarna samen met twee lokale CDA-leden een rondje door het dorp, op zoek naar geschikte woonlocaties. In het gezamenlijke persbericht van de gemeente en KennemerWonen liet onlangs de laatste niet na de JJR gepaste eer te geven.

Gepaste eer, maar ook: postume eer. Want de JJR bestaat niet meer.

Reden om te stoppen

Een belletje naar een woordvoerder van de gemeente Uitgeest levert een veelzeggend antwoord op: "Hadden we een Jeugd- en Jongerenraad dan? Ik ga er achteraan." Maar een verdere reactie van de woordvoerder, of van iemand binnen de gemeente die er wel iets van weet, blijft uit.

De reactie staat symbool voor een gevoel dat verschillende oud-leden delen: dat de gemeente op het laatst nauwelijks meer omkeek naar de JJR. Voor sommigen was het dan ook (deels) de reden om te stoppen.

Ze vertellen erover alsof de gemeente Uitgeest een ex-vriend(in) is, met wie je een leuke tijd hebt gehad, over wie je niet te negatief wilt zijn, maar die tegelijkertijd een ex is om goede redenen.

"Ik wil niet dat dit overkomt als sneer naar de gemeente, want we hebben heel veel leuke dingen kunnen doen. We leidden bijvoorbeeld klassen op het gemeentehuis rond, en dan ontmoetten ze ook de burgemeester", zegt Annemiek de Jong (23). Maar als voornaamste reden van het uiteenvallen van de JJR noemt zij wel: "een gebrek aan begeleiding, en dat stoorde me al een tijdje toen ik stopte, een jaar voor de opheffing."

'Toffe projecten'

Zonde, want die begeleiding was er eerder wel. Doris Mannaert (27) heeft de verandering voor haar ogen zien gebeuren. "Toen ik erbij kwam was er iemand uit de gemeente die de JJR hielp en veel wist over wat mogelijk was qua uitvoering", zegt zij.

In haar tijd bij de JJR kwam bijvoorbeeld een kinderburgemeester, gaf de JJR les op basisscholen over lokale en landelijke politiek en het volleybalnet bij het Uitgeestermeer is de uitkomst van een grote ideeënwedstrijd voor kinderen, inclusief pitch in het gemeentehuis, laat Doris weten. "Dat project, Jongeren en Politiek, was heel tof."

Later kwam er een contactpersoon dat minder voeling met de raad had. En ook eigenlijk niet veel tijd. Niet dat Mannaert haar dat kwalijk neemt: "Ze werkte overdag gewoon en had een gezin."

'Het duurde maanden voor we geld kregen'

Dat beaamt Eline Vonk (24), die net als Doris ongeveer twee jaar geleden stopte, een jaar voor de opheffing. "Het was echt geen kwade wil ofzo", zegt zij. "Maar de contactpersoon was bijvoorbeeld nooit beschikbaar op de maandagavond, de avond dat we vergaderden."

"Aan de ene kant begrijpelijk, maar keek daardoor niemand binnen de gemeente meer echt naar de JJR om. De gemeente heeft het, dramatisch gezegd, wel een beetje laten doodbloeden."

"We mochten soms bijvoorbeeld een etentje declareren, zoals raadsleden zelf ook doen. Dan duurde het maanden voor we het geld kregen. Een paar honderd euro voorschieten is veel geld hoor, voor jongeren."

Geen antwoord

Eline geeft toe: "Voor mij was het toen ik stopte sowieso tijd om plaats te maken voor nieuwe leden. Maar dat de samenwerking zo stroef ging, maakte de beslissing wel makkelijk."

Annemiek kaartte in haar ontslagbrief in augustus 2020 nog aan. Ze schreef: "Voor veel JJR-leden is zo’n gemeente verwarrend en onbekend. (…) Ik denk dat de JJR er baat bij zou hebben om meer ondersteuning te krijgen vanuit de gemeente." Een antwoord op haar brief kreeg zij niet.

Vorig jaar, toen het eigenlijk al te laat was en de laatste JJR-leden besloten de boel stilletjes op te doeken, heeft burgemeester Sebastiaan Nieuwland nog geprobeerd Luke en de andere leden om te praten, zegt Luke. Tevergeefs.

Ongelukkige samenloop

Luke: "'Wat hebben jullie nodig?', vroeg hij. Maar we zaten ook midden in de coronaperiode, we hadden nog maar vijf leden en hij kon op dat moment niet echt iets doen."

Oud-JJR-voorzitter Boas Plinck (26) vindt het stoppen van de JJR bovenal een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Hij ziet het gebrek aan nieuwe aanwas en de pandemie als hoofdoorzaken van de opheffing, de afgenomen support vanuit de gemeente was in zijn ogen een bijzaak.

Nieuwe mensen waren er niet

Die kon wel beter, "en op een gegeven moment boden ze ook weer hulp aan. Maar door corona waren er toen erg beperkte mogelijkheden. Ik werd zelf te oud voor de JJR, kreeg een ‘normale’ baan. En dat gold voor meer mensen. En dan moeten er nieuwe mensen komen, maar die waren er niet."

En dat lag ook aan de JJR zelf, vindt Boas: "Ook voor corona hadden we al moeite nieuwe mensen te vinden. Een 16-jarige kan je misschien beter bereiken met TikTok ofzo, dat hadden we niet. En op een gegeven moment hadden we twee nieuwe leden, maar die stopten ook weer snel."

De oud-leden hopen nu dat de gemeente de komende tijd aangrijpt om de JJR een doorstart te laten maken. Luke, inmiddels op de lijst bij de lokale VVD: "Nu de corona-maatregelen weer afgeschaft zijn, is er weer veel meer mogelijk. Je kan weer bij elkaar komen. Officieel bestaat de JJR ook nog, en staat hij alleen op non-actief, geloof ik."