Vrouwen in Verzet: Freddie Oversteegen verleidde nazi's om ze te liquideren

Freddie Oversteegen is piepjong als de oorlog uitbreekt, 14 jaar pas. En toch groeit zij uit tot een van de belangrijkste verzetshelden van Noord-Holland. Samen met haar zus Truus Oversteegen en later ook met Hannie Schaft maakt zij deel uit van het gewapende verzet in Haarlem.

Illegale krantjes en liquidaties

Freddie groeit, samen met zus Truus, op in een geëngageerde omgeving. Haar alleenstaande moeder is communistisch en zeer anti-nazi. Al in de jaren dertig biedt zij onderdak aan gevluchte Duitse Joden. Wanneer het Communistisch Verzet Haarlem mensen zoekt om illegale krantjes rond te brengen, zegt Freddie's moeder: "O, dat doen mijn meiden wel."

Al snel breidt het verzetswerk voor Freddie en Truus zich uit. Naast het zoeken van onderduikadressen en het vervoeren van wapens, worden de zusjes na een tijdje ingezet om Duitsers en foute Nederlanders te verleiden en mee te lokken naar het bos om ze daar te liquideren. Rond deze tijd leren ze ook Hannie Schaft kennen. Met z'n drieën vormen ze het hart van het gewapend verzet in Haarlem. 

'Hannie was een vriendin van mij'

Freddie's zoon Remi zit op de lagere school als hij voor het eerst hoort van het verzetswerk van zijn moeder. In een van zijn schoolboeken staat een klein stukje over Hannie Schaft. "Toen mijn moeder dat las, begon ze te huilen en zei: 'Zij was een vriendin van mij'." 

Veel begrijpt Remi dan nog niet van het oorlogsverhaal van zijn moeder. Zij zal later pas mondjesmaat vertellen over de oorlog. Remi: "Zij wilde het er niet over hebben, het onderwerp was te zwaar voor haar. Zij had altijd kwaaltjes of lag ziek op de bank. Als gezin begrepen wij wel dat dat met de oorlog te maken had."

Een voorbeeld voor jonge vrouwen

Freddie begint pas jaren later te vertellen over haar ervaringen in het verzet. Als schrijfster Conny Braam ernaar vraagt. Braam schrijft het boek 'Het schandaal' over de Velser affaire. De hoofdpersoon in het boek is gemodelleerd naar Freddie Oversteegen.

De schrijfster, zelf begin jaren 70 een van de oprichters van de Anti-Apartheidsbeweging en jarenlang actief in het Zuid-Afrikaans verzet, herkent veel in Freddie. Ze ziet een voorbeeld voor jonge vrouwen in haar: "Het is belangrijk dat meisjes en vrouwen weten: dat kunnen wij ook. De tijd dat alles maar om mannen draaide is voorbij."

Onderscheiding

Hannie Schaft wordt gepakt en gefusilleerd. Zij groeit na de oorlog uit tot een symbool van het verzet. Maar verder wordt er In het naoorlogse Nederland jarenlang niet gesproken over de vrouwen die actief waren. Pas in 2014 worden Freddie en Truus onderscheiden met het Mobilisatie-Oorlogskruis. Een paar maanden later worden er twee straten naar de zusjes Oversteegen genoemd. In 2018 overlijdt Freddie, een dag voor haar 93e verjaardag.

In de Heemsteedse kapel in de Janskerk stelt het Noord-Hollands Archief nu permanent ingekleurde fotoportretten van 135 Vrouwen in Verzet tentoon. Het is een klein monument voor al die vrouwen die in de oorlog hun leven hebben gewaagd om anderen te helpen. Freddie's foto hangt er tussen, naast die van haar zus Truus en die van haar vriendin Hannie Schaft.

Klik op één van de portretten hieronder om ook de andere verhalen te lezen.