Het zit er (bijna) op: voor deze scholieren verlopen de eindexamens anders dan anders

In haar examenjaar heeft de 15-jarige Whitney* veel veranderingen moeten ondergaan. Afgelopen zomer is ze, vanuit Zuid-Holland, in Den Helder komen wonen. Negen maanden heeft ze, vanwege huiselijk geweld in haar gezin, met haar moeder en twee broertjes in een blijf-van-mijn-lijfhuis gewoond. Slechts twee weken voor de eindexamens kreeg het gezin de sleutels van een nieuwe woning. Nu zijn ze nog druk bezig met schilderen en inrichten.

"Vooral de overgang van mijn oude school naar mijn nieuwe in Den Helder was moeilijk. Daar had ik drie jaar op school gezeten, ik wist hoe het er werkte en hier kende ik niemand. En hier waren ook al groepjes. Langzaam heb ik me bij een groep gevormd. Het was moeilijk om opnieuw te beginnen, maar ik ben blij dat het is gebeurd en dat ik hier mijn rust kan pakken."

Ritme

Hoewel ze snel wende in het blijf-van-mijn-lijfhuis vond ze de verhuizing naar weer een andere woning wel lastig. "Ik had net een bepaald ritme gecreëerd - met een plek waar ik kon leren, kende de omgeving en toen werd het weer anders. En dat net voor de examens."

Toch denkt ze dat ze de examens wel goed heeft gemaakt. "Als ik me beter had voorbereid, had ik misschien betere resultaten gehaald. Maar ik denk wel dat ik ga slagen." Na de mavo wil ze beginnen aan de mbo-opleiding gespecialiseerd pedagogisch medewerker in Schagen.

Voor de tweede keer kan de 17-jarige Mare van Loo uit Den Helder een diploma behalen, maar toch doet ze nu voor het eerst examen. Als corona er niet tussendoor was gekomen, had ze al in 2020 eindexamen kunnen doen voor de mavo. Toen werden echter alle eindexamens geschrapt en kregen de leerlingen een diploma op basis van hun al behaalde resultaten bij de schoolexamens. Nu krijgt ze een tweede kans, als ze eindexamen voor de havo doet.

"Het was toen erg onduidelijk. In maart zeiden ze dat er misschien geen eindexamens zouden zijn en in april werd het definitief bekend. Maar we zouden nog wel toetsweken krijgen, en toen gingen die ook niet meer door. Elke keer had ik geleerd, zonder echt iets te bereiken. Wel had ik hard gewerkt om mijn cijfers op niveau te houden, uiteraard."

Te jong

Nadat ze haar mavo-diploma had gehaald, besloot ze door te leren voor de havo. "Ik kon geen leuke mbo-studie vinden en vond mezelf met vijftien ook nog te jong om al te gaan studeren." Haar examens zijn goed gegaan, vindt ze. "Ik wist van tevoren natuurlijk niet wat ik kon verwachten. De eerste dag was wel pittig. Verder ging het goed. En als je het hebt ingeleverd, kun je er toch niets meer aan veranderen. Meer dan je best kun je niet doen." Na de zomer wil ze beginnen aan de hbo-opleiding creative business aan de Hogeschool van Amsterdam.

De 16-jarige Amber Schoenmakers uit Den Helder had dit jaar weinig zin om haar vmbo kader-opleiding nog af te maken. "Veel van wat ik moest leren, vond ik heel makkelijk. Ik had daarom weinig motivatie om naar school te gaan. Veel lessen spijbelde ik en ik was amper nog op school." Dat kon zo niet langer en daarom is speciaal voor Amber iets anders bedacht.

Als enige vmbo kader-leerling werd ze in een klas met vmbo basis-leerlingen gezet en ging ze een leerwerktraject beginnen. Ze liep daarin drie dagen stage op een bedrijf en ging nog maar twee dagen naar school. En dat bleek een schot in de roos. Nu lijkt ze alsnog te gaan slagen.

Licht en geluid

"In de uren dat ik op school zat had ik alleen Nederlands en rekenen, de rest leerde ik in de praktijk." Ze kon aan de slag bij een licht en geluidsbedrijf in Den Helder die festivals opbouwt. Daar leerde ze over geluidsboxen, lichtapparatuur en hoe dat te bevestigen.

Op 3 juni heeft ze haar examen Nederlands. Na de zomer wil ze beginnen met de mbo-opleiding servicemedewerker in Schagen. "Mijn stagebedrijf blijft hetzelfde. Daar wil ik blijven werken en later, als ik klaar ben en ouder ben, hoop ik het bedrijf over te kunnen nemen."

Woensdag had Tyrell George (16) uit Den Helder zijn laatste examen, Engels. Hij maakte zich er totaal geen zorgen om. "Het is zowat mijn moedertaal. Ik spreek het heel veel." Tyrell heeft meer talenten: zo heeft hij zichzelf piano leren spelen. "Ik heb nooit les gehad en lees ook geen noten. Zelf vind ik het geen wereldwonder, maar op school werd ik ervoor geprezen."

In het eerste jaar kreeg hij het vak muziek en toen is hij ook begonnen met pianospelen. Niet heel gek als je weet dat zijn opa een orgel in huis had en dirigent was in een kerk. "Ik oefende op mijn opa's orgel tot ik een eigen piano had." Lessen wil hij niet. "Ik ben er te koppig voor."

Als een van de weinige leerlingen lijkt hij wel in een keer te gaan slagen voor havo op Scholen aan Zee. Bijzonder, aangezien de school een aantal jaar geleden onvoldoende presteerde en vooral de havo onder de maat was. "Voor onze school is het daarom bijzonder dat ik als een van de weinige havo-leerlingen waarschijnlijk in één keer, zonder herkansingen, ga slagen."

Marine

Het schoot wel even door zijn hoofd om naar het conservatorium te gaan, maar toch gaat Tyrell een heel andere kant op met zijn studie. "Ik wil bij de marine werken en ga daar de opleiding mechatronica volgen. Mijn vader en opa hebben ook bij de marine gezeten. Zij zijn er ook niet slechter van geworden en het lijkt me leuk om op een schip te varen."

Door chronische pijn in haar voet, waar ze al sinds haar tiende last van heeft, was het vorig jaar voor de 19-jarige Flok Heijkoop uit Den Helder fysiek niet mogelijk om met haar klasgenoten alle eindexamens doen. Daarom werd besloten om haar examens te spreiden. Voor een deel van de vakken deed ze in 2021 al eindexamen, het andere deel deed ze dit jaar.

"Mijn enkel was al een zwakke plek, maar nadat ik in Italië was gevallen is de pijn nooit opgehouden. Het afgelopen jaar heb ik amper pijn gehad, maar daarvoor had ik wel veel pijn. Vooral in de winter en dan met name in de winter van 2020/2021." Door de klachten had ze al veel gemist van vwo-5 en om zowel de achterstand in te halen als te zorgen dat ze haar eindexamens zou kunnen halen is daarom besloten om haar examens te spreiden.

"Ik ben heel blij dat dit kon. Ik liep eerder veel achter; de informatie bleef bij mij niet hangen door de pijn, mijn rooster werd ingekort en ik viel vaak uit tijdens toetsweken. Doordat ik dit jaar maar vier vakken hoefde te volgen, was het fysiek voor mij beter vol te houden."

Scheikunde

Ook de examens zelf zijn gespreid, zodat ze niet alles in één week heeft. In het eerste tijdvak deed ze alleen examen in scheikunde en wiskunde, in het tweede tijdvak volgen natuurkunde en Engels. Ze verwacht dat ze gaat slagen. Na de zomer wil ze beginnen aan de studie scheikunde, een joint degree aan de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam.