Dana, Olha en Elena uit Oekraïne, bijna een jaar in Haarlem: 'Toekomst is thuis'

Elena Yakovleva (54) geniet van het eten en de mensen om haar heen. Ze spreekt met landgenoten, lacht en zingt in haar moedertaal. Kort na het uitbreken van de oorlog is ze samen met haar oude moeder naar Haarlem gekomen.

“We woonden vlakbij de Russische grens in Soemy", vertelt ze in het Engels. "Vanaf het begin voelden we grote angst, de tanks reden door de straten. De luchtalarmen schalden steeds vaker, meerdere keren per dag."

Ze vervolgt: "De bommen kwamen en ik bleef bij mijn 82-jarige moeder. Ze was te oud om ieder alarm de schuilkelder in te gaan. Het was bidden tot God dat we niet geraakt zouden worden."

In de nacht van 7 op 8 maart werd het bombardement zo heftig dat Elena en haar moeder niet langer twijfelen. "De bommen kwamen dicht bij onze straat, gewone huizen werden vernield. Verderop zorgde een bom voor 23 doden. Het was verschrikkelijk."

Nederland

Toevallig woonde de dochter van Elena al in Nederland met haar Nederlandse man en kindje. Na een lange reis richting Polen werden Elena en haar moeder daar opgehaald door haar schoonzoon. Ze waren eindelijk veilig.

Dana presenteerde het nieuws in Oekraïne 

Dana (28) is een ondernemende vrouw en presenteerde onder andere het nieuws in Kiev, waar ze ook woonde. Ze verblijft hier sinds april. Haar ouders wonen nog zo'n 150 kilometer ten westen van de hoofdstad en zijn 'relatief veilig'. 

Dana hield van reizen en was eerder al eens in Nederland geweest. Nadat ze vrienden en familie had verlaten, en hier belandde, voelde ze zich down en eenzaam. "Ik miste mijn familie en vrienden en ik was verdrietig. Waarom ik toch ben weg gegaan? Omdat ik hier de mensen beter kan helpen." 

Via een Nederlandse bekende is ze hier terecht gekomen. Dana verblijft nu in een hotel in Haarlem en probeert vooral andere vluchtelingen te helpen. "Ik werk als vertaler voor het Rode Kruis. Er komen daar veel Oekraïners met vragen. Ik help dan met vertalen. Mijn werk als journalist kan ik niet meer uitvoeren.”

In November is ze nog teruggegaan naar Oekraïne. “Ik voel nu hoe oorlog is”, zucht ze. “De Russen sturen bommen en drones naar elektriciteitscentrales. We hebben problemen met elektriciteit, internet er verwarming. Zelfs het water doet het soms niet. Het is nu heel zwaar.”

Zonder dochter, maar met honden verliet Olha Marioepol

Olha komt uit het zwaar gebombardeerde Marioepol, waar van haar huis inmiddels geen steen meer overeind staat. Tijdens bombardementen heeft ze negen dagen in een schuilkelder gezeten. Op het moment dat ze kon vluchten, ging ze er samen met vriendin Lena en diens dochter vandoor. 

"Marioepol was in handen van de Russen. Het Oekraïense leger kon ervoor zorgen dat vrouwen en kinderen konden vertrekken. Vier dagen en nachten hebben we, met mijn honden, gelopen en gelift om in veilig gebied te komen. De file van vluchtende auto's werd vaak onder vuur genomen door de Russen. Waarom? Waarom schieten op burgers?"

Samen met vriendin Lena is ze via Polen in Nederland gekomen. Beide vrouwen hebben hun dochters, die in veiligere gebieden wonen in Oekraïne achtergelaten.

Ze mist haar dochter enorm, maar de 46-jarige heeft hier een ding waar ze steun aan heeft. "Olha is helemaal weg van haar twee honden Nika en Moesa. De twee beesten beschouwt ze als kinderen."

Tekst gaat door onder de foto.

Om in het basale levensonderhoud te kunnen voorzien krijgen de Oekraïners hier leefgeld. Echter: dat bedrag is niet genoeg om ook twee honden te onderhouden. Gelukkig krijgt Olha hulp van Antoinette Haan van Haarlem4Ukraine. 

"Ik doe oproepjes op sociale media", laat Haan aan de telefoon weten. "Zo hebben het dierenasiel van Zandvoort en de Haarlemmermeer flinke donaties gedaan. En een dierenarts in Haarlem heeft ook geholpen. Dat is echt superfijn. Maar we zijn wel altijd nog op zoek naar meer."

Toekomst, майбутнє

Inmiddels hebben ze de rust gevonden, maar praten over de oorlog blijft moeilijk. De toekomst wordt hopelijk beter. Dana en Elena zijn vastbesloten om terug te keren naar hun geboorteland. "Mijn toekomst ligt in Oekraïne", zegt Elena strijdvaardig. 

Voor Olha ligt dat anders. Zij heeft niets om naar terug te keren zolang haar stad in handen blijft van de Russen. Ze bereidt zich dan ook voor om hier langer te blijven en misschien een leven op te bouwen. Ze is dan ook gestart met Engels leren en daarna gaat ze aan de slag met de Nederlandse taal. 

Gelaten: "Het is fijn hier. De mensen zijn open en heel vriendelijk. Ik verblijf nu nog op EuroParcs (vakantiepark net buiten Haarlem waar Oekraïners tijdelijk kunnen verblijven. red.) waar ik over een paar maanden uit moet. Dan kan ik misschien een woning krijgen in IJmuiden of Velserbroek. Het is wel fijn hier. De lucht is zo vers."

Vrouwen uit Oekraïne 

Drie vrouwen uit Oekraïne, ze hadden hier niet willen zijn. Gelukkig zijn ze goed opgevangen en worden er activiteiten georganiseerd door onder andere Rasom en Haarlem4Ukraine. Deze drie vrouwen uit Oekraïne proberen er nu het beste van te maken. Ze krijgen steun van de stad en de hulp van sommige Haarlemmers toont de schoonheid van de mens. Maar toch, deze drie vrouwen hadden hier niet moeten zijn.