Nijpend tekort aan huisartsenpraktijken in Haarlem deels 'zelf veroorzaakt' door gemeente

De dependance van gezondheidscentrum Zoed (Zorg onder één dak, red.) zit sinds 2017 in een tijdelijke noodonderkomen in portakabins. Per september moet het wijken voor woningbouw. Huisarts Vincent Puite zou zich geen betere plek kunnen voorstellen dan de pastorie van de Moeder van de Verlosserkerk. Maar het bisdom Haarlem-Amsterdam wil alleen verkopen voor een hoger bedrag dan de zorgverleners kunnen betalen. Het is exemplarisch voor de oorzaak van het Haarlemse huisartsentekort. "Het is een moneygame."

Tekort aan huisartsen

Net als op veel plekken in Nederland is er in Haarlem een tekort aan huisartsen. Alleen komt dat hier niet alleen door een gebrek aan mankracht, maar er is bovenal een probleem met huisvesting. Met een ambitie om duizenden woningen bij te bouwen, is er bij de grote nieuwbouwprojecten niet specifiek ruimte ingetekend voor huisartsen, fysiotherapeuten of tandartsen.

"Het accent lag de laatste jaren op bouwen, bouwen en nog eens bouwen en niet op wat er dan nog bij moet, zoals huisartsen, fysiotherapie en scholen." Huisarts Vincent Puite ziet een soortgelijk probleem ook bij de kinderopvang in Schalkwijk. "Regeren is vooruitzien en we lopen nu achter het probleem aan. Het is planologisch niet slim. Er is een complexe maatschappij ontstaan, waarbij wonen de basis is. Daar heeft iedereen recht op, maar er horen ook dingen bij. Het rammelt nu aan alle kanten."

Hij weet dat ondertussen de Haarlemse politiek ook doordrongen is van de oorzaak van het probleem. "Het tekort aan huisartsen is door ons zelf veroorzaakt", stelde Thessa van der Windt van D66 vorige week in een commissievergadering. Door in de bestemmingsplannen de maatschappelijke ruimte niet specifiek genoeg te definiëren, constateert ze dat er nu ook een sportschool op die locatie kan gaan zitten. "Die kan wel de hogere prijs betalen."

Verborgen wachtlijst

Andere partijen onderkennen het ook. Ze vragen van de wethouder om in toekomstige plannen in ieder geval een 'nauwere' beschrijving van de maatschappelijke functie in ontwikkelingsplannen. "Dan dwing je ontwikkelaars met de huurprijs en dan zijn we als gemeente aan zet", stelt Van der Windt. 

Directeur Jeroen van Noordaa van de samenwerkende huisartsen in Haarlem-Oost en Schalkwijk (SEHO, Samenwerkende Eerstelijns Haarlem-Oost, red.) heeft het probleem al jaren geleden aangekaart, bij het vaststellen van de gemeentelijke woonvisie van Haarlem in 2021.  "Het probleem hadden we hier in Haarlem kunnen voorkomen", stelt hij. Ook is volgens hem het probleem veel groter dan in cijfers nu wordt uitgedrukt. "Er staan volgens de verzekeraars 78 mensen in Haarlem op de wachtlijst voor een huisarts, maar veel mensen die hier naar toe zijn verhuisd blijven bij hun vorige huisarts in de vorige woonplaats. Er is ook een verborgen wachtlijst."

Out of the box 

Het wordt bovendien nog groter in heel Haarlem denkt Van Noordaa, omdat er nog meer bijgebouwd gaat worden. Politici opperen voor de korte termijn een grondige zoektocht naar noodlocaties. Zelfs een cruiseschip in de Ringvaart zou een optie moeten zijn volgens Sander van der Raadt van Trots Haarlem. "Maar wij willen wel een veilige werkomgeving, die ook goed bereikbaar is voor de patiënten en ook de ambulances. Ik weet niet of dan een schip haalbaar is", reageert huisarts Vincent Puite. "Ik denk echt wel 'out of the box'. De pastorie van de kerk zou echt ideaal zijn. Maar het bisdom gaat mee in de trend van prijzen die door het plafond gaan."

Als er na de zomer nog geen alternatieve locatie gevonden is, dan moeten er maar weer portakabins op een andere plek worden gezet. Huisarts Puite is blij dat ondertussen de gesprekken met de gemeente en zorgverzekeraars goed verlopen. Maar het wringt bij hem dat hij vijf tot tien keer per dag 'nee' moet verkopen aan Haarlemmers die een huisarts zoeken.