Zo vinden Oekraïners één jaar na de oorlog hun weg in West-Friesland

Maart 2021 maakt West-Friesland zich op om in eerste instantie 600 vluchtelingen op te kunnen vangen. Er wordt verspreid over de regio gezocht naar locaties in kantoorgebouwen of leegstaande zorgcentra, gastgezinnen worden opgetrommeld en al snel staat de telefoon bij gemeenten roodgloeiend.

West-Friezen schieten massaal te hulp: van taalles geven tot het in elkaar zetten van bedden. Deze buren in Westwoud gaven twee familie onderdak in hun café. Velen leven tussen hoop en vrees, zo ook de Oekraïense Oksana (39) uit Andijk die zich hard maakte voor een snelle familiehereniging, wat uiteindelijk lukt en zij haar gevluchte familieleden met patat en frikandellen onthaalde. 

'Enorme operatie'

Tegen half april verblijven er al 700 Oekraïners in onze regio. West-Friesland is voortvarend op weg, ook al is het een enorme operatie. Zo worden er onder meer in Scharwoude 150 mensen opgevangen in een kantoorpand, en wordt woonzorgcomplex Almere in Opperdoes halsoverkop opgetuigd om 60 mensen te ontvangen. Als snel volgen er meer locaties in de regio, met name in noodwoningen, zorgcomplexen en kantoorpanden en ook gastgezinnen. 

Dat ging niet geheel zonder weerstand. Omwonenden uit Enkhuizen zagen het niet zitten dat de ijsbaan dicht zou gaan voor de plaatsing van de noodwoningen. Uiteindelijk gaat dat toch door, en worden de Oekraïners met appeltaart en lekkers fruitig welkom geheten. Ook in Lutjebroek stuitte men op weerstand en wilden bedrijven en bewoners geen grootschalige opvang aan de Voetakkers. 

Maar hoe vergaat het de vluchtelingen nu die huis en haard achter hebben moeten laten en terechtkwamen tussen de nuchtere West-Friezen? Een tak van sport die menig Oekraïner niet kent, is dat we hier frequent de fiets pakken: naar school, werk of sport. Zo doneerde de Zwaagse Paul Buis 155 fietsen aan vluchtelingen in Scharwoude en organiseert de Wogmeerse Nicole Schaft een fietstocht met activiteiten om het West-Friese landschap te leren kennen. 

Basis- en middelbare scholen sloegen hun handen ineen om het onderwijs zo goed mogelijk te regelen. De meesten leerlingen komen terecht in reguliere klassen of nieuwkomersklassen, verdeeld over de scholen in de regio. Zusjes Anna (11) en Maria (5) kunnen op de St. Bernadetteschool weer 'gewoon kind zijn', ook al is de taalbarrière erg lastig. Kortgeleden kwamen alle Oekraïense middelbare scholieren voor het eerst allemaal bijeen in Samcity in Hoorn om te springen, skaten en boogschieten en zo nieuwe vriendschappen te maken. 

Ondanks de nijpende situatie in Oekraïne, lijken ze al met al een draai te hebben gevonden. Veel Oekraïners vinden hier werk, bij de plaatselijke bakker, in de horeca of land- en tuinbouw. Overdag is het dan ook vaak stil in de opvanglocatie in Andijk. Een plek waar maar liefst ruim dertig kinderen wonen. De oorlog duurt voort en het valt zwaar. Op de vraag 'hoe gaat het met je?' weet de Oekraïense Tanya dan ook eigenlijk geen antwoord. 

"Aan de ene kant ben ik heel blij, want ik heb het meest belangrijke om mij heen: mijn dochter. Ze woont met mij. [...] Ik heb veel gehuild, ik kon niet voorstellen na dag in dag uit in mijn eigen woonplaats geleefd te hebben, ik binnen een paar dagen moest vluchten", vertelde ze eerder. 

Dat geldt net zo voor Othmane (34), met zijn gezin woont hij in een woonunit op de ijsbaan in Enkhuizen. Vlak voordat de oorlog uitbreekt rondt hij zijn studie in Charkov af, en gaat met de liefde van zijn leven samenwonen.

Ondanks alles wil hij het verschil maken en helpt hij asielzoekers bij de crisisopvang in Enkhuizen door ze onder meer te verwelkomen met honderden mlyny's (Oost-Europees deeggerecht red.). "Ik heb al best veel ervaring opgedaan en ik weet al aardig veel over Nederland. Die kennis wil ik hen ook geven en ik wil graag helpen waar nodig is. Ondanks dat we uit andere landen komen lijken we heel veel op elkaar."