Kijk omhoog! Klimmertjes veroveren Haarlem

We spreken met elkaar af op de Botermarkt in het centrum van de stad. Kooren komt aangewandeld met een dikke zonnebril op zijn neus en daaronder een grote glimlach. Aan zijn hand een fiets met een aanhanger waarop een grote ladder ligt. "We gaan er straks eentje ophangen", belooft hij. 

Gert-Jan Kooren is een bekend gezicht in de stad. Velen kennen hem als bassist bij diverse bands, anderen kennen hem juist van de website uwverslaggeverterplaatse. Bij dat project liet hij teksten achter in de stad. Kooren: "In het dagelijks leven is zoveel bijzonders te zien. Op straat, in de kroeg, bij de bakker. Ik probeer dat in een gedichtje te vangen en dat hang ik dan op de plek van die gebeurtenis op."

Die gedichtjes hangen inmiddels al jaren in bijvoorbeeld een etalage van een bakker aan de Botermarkt en even verderop bij café Lokaal in de Koningsstraat. Kooren: "Het is mijn uitdaging om mensen op een andere manier naar hun omgeving te laten kijken."

Omhoog!

En zo ontstond ook het idee voor de draadstalen gevelmannetjes, vertelt de kunstenaar. "Dat had te maken met het thema van de Kunstroute in de Vijfhoek afgelopen weekend. Het thema was 'Hemelbestormers' en daar sluiten mijn mannetjes mooi op aan. Ik noem het zelf geen hemelbestormers, dat is te hoogdravend. Ik noem het Omhoog!, maar klimmertjes of mannetjes is ook goed."

In de Vijfhoek hangen inmiddels al zo'n vijftig klimmertjes. "Hoe meer, hoe beter", glimt Kooren. "Als je er één ziet, doet het je waarschijnlijk niets. Maar zijn het er meer, dan gaat het je opvallen. Dan ga je toch anders kijken als je door dit deel van de stad loopt."

Tekst gaat door onder de foto

Gert-Jan Kooren wil bubbels doorbreken, zoals hij dat zelf noemt. "Je hebt mensen die nooit iets met kunst hebben gehad, maar wel met Omhoog! meedoen. Dat is mooi om te zien. En als er eenmaal ergens eentje hangt, dan worden de buren nieuwsgierig. Die nemen dan ook weer contact met me op en zo verspreiden ze zich als een inktvlek over de stad."

Helemaal in Hongarije

De mannetjes zijn gratis, maar de afnemers moeten er wel iets voor doen. Kooren: "Het is de bedoeling dat ze een beetje reclame maken voor Omhoog! en ik vraag ze om een foto te sturen van het figuurtje. Ik hou op een kaart bij waar ze precies hangen."

Dat is inmiddels een flinke kaart, want de klimmertjes zijn ook ver buiten Haarlem te bewonderen. "Helemaal in Hongarije zelfs. Daar heeft een bekende van me een camping geopend. Maar ze hangen bijvoorbeeld ook in Leiden, Nunspeet, Heemskerk en Uithoorn."

Kooren is normaal vooral met taal bezig: hij schrijft gedichten en vele liedteksten. "Het schrijven van songteksten is een ambacht dat ik na veertig jaar wel beheers. Spannender werd het met de gedichten en nu zeker met de klimmertjes. Omhoog! is echt het eerste project waar geen taal in zit." 

Door de bomen het bos

Kooren heeft zijn bas inmiddels aan de wilgen gehangen. "Ik wil eigenlijk fulltime kunstenaar zijn. Ik denk dat de term 'locatiekunstenaar' het beste bij me past. Ik vind het fijn als de dingen die ik doe op hun plek zijn."

Zo lag er een tijd geleden een grote stapel boomstammen bij de Haarlemmerhout. "Als je aan de ene kant daarvan hurkte, kon je het stadsbos niet meer zien. Ik heb toen met een beiteltje een tekst in een boomstam geschreven: 'Wie hier hurkt, ziet door de bomen het bos niet meer'. Die stapel stammen kreeg zo een diepere boodschap, een tweede laag. Helaas haalde Spaarnelanden de boomstammen al snel weer weg. Maar ja: mijn kunst mag ook vergankelijk zijn."

Tekst gaat door onder de foto

We drinken onze koffie op en lopen naar een woning een paar straten verderop. De bewoner is een huisschilder die ons al staat op te wachten. Kooren schuift zijn ladder uit en zet die tegen de gevel. Met een geoefend oog schat hij de situatie in en buigt het mannetje in de juiste houding. Een paar minuten later is de stad weer een klimmertje rijker.

Viraal

De kunstenaar wordt ondertussen door diverse buurtbewoners aangesproken. Ze vinden het een prachtig project en hij heeft binnen de kortste keren weer een paar bestellingen binnen. En dat is precies de bedoeling: "Ik hoop dat ze viraal gaan, dat ze ook omhoog gaan in aantal. Als er straks honderd hangen, ben ik tevreden. Bij duizend is het niet meer te behappen, dan moet ik maar bouwtekeningen gaan rondsturen. Maar het kan ook zijn dat ze vanzelf weer verdwijnen. Dat is ook prima. Ik ben gewoon benieuwd hoe het verder gaat. Eigenlijk word ik gedreven door chronische nieuwsgierigheid."