Texelse boeren kunnen vanaf nu eindelijk hun gewassen 'beregenen'. Máár: dan van onderaf met regenwater uit de grond. Het project Zoete Toekomst op Texel, waarbij regenwater ondergronds wordt opgeslagen, is uniek in de wereld, maar ook een noodzakelijk kwaad als gevolg van de steeds langere periodes van extreme droogte. Met als ultieme doel: zelfvoorzienend worden. "Super en bijzonder dat we nu eindelijk zelf een paar kuub water kunnen geven aan de grond."
Voor boeren op het vaste land is het de gewoonste zaak van de wereld om gewassen te beregenen bij droogte. Voor Texelse boeren is dat een ander verhaal. Zij zijn volledig afhankelijk van regenwater en mogen geen water uit sloten pompen om te voorkomen dat het eiland uitdroogt en verzilt. Door het beregeningsverbod dreigden oogsten steeds vaker te mislukken.
Texels boeren hebben samen met het Acacia Institute het project Zoete Toekomst opgezet. Afgelopen jaar is via het unieke drainagesysteem zo'n 21.000 kubieke meter regenwater ondergronds opgeslagen. Via ondergrondse buizen kan water worden opgeslagen en weer opgepompt voor voorlopig een proefveld van ongeveer drie hectare. Het streven is dat meerdere plekken op Waddeneilanden of in rest van de wereld kunnen profiteren van het systeem.
Kraan uit de hemel dicht
"Het is nu wel de tijd om te beginnen. We hebben een heel nat voorjaar gehad en toen ging de kraan uit de hemel dicht", vertelt akkerbouwer Mark Slot, één van de initiatiefnemers van het project Zoete Toekomst. "Het is nu al ruim een maand droog en we zien al schade optreden op het grasland. We hebben een proefperceel pootaardappelen. Dat ziet er nu nog goed uit, maar het heeft nu wel wat water nodig, want de bovenlaag van de grond begint aardig uit te drogen.”
Via een drainagesysteem kan Slot water oppompen uit de ondergrondse bron die is aangelegd. Slot: "Het gaat dus niet op de traditionele manier met zo’n grote spuit over het land. Je ziet er dus niets van. We pompen het water naar boven met vijf kuub per uur en het duurt ongeveer een week voordat het water de wortels van de planten bereikt. Voordeel is dat het systeem dag en nacht doorwerkt."
44 miljoen kuub regenwater
Sensoren in het proefveld aardappelen houden op een diepte van 25 en 75 centimeter bij hoe vochtig de grond is. Slot: "Het systeem draait om als het te nat wordt. Komt er heel veel neerslag, dan moet het water ook weer ergens naartoe, dus dan pompen we het overtollige water weer terug onze bron in. We zien de laatste jaren dat de hoeveelheid regenwater hetzelfde blijft, maar komt met piekbuien. Dus als er een flink bui komt slaan we het op en blijft het lang droog, dan pompen het dus weer naar boven."
De proef met ondergrondse opslag van regenwater op Texel duurt drie jaar. Er is al berekend dat er jaarlijks zo'n 44 miljoen kubieke meter zoet regenwater in zee verdwijnt. Uit de voorstudie voor de Zoete Toekomst is gebleken dat voor alle landbouw op Texel jaarlijks zes tot zeven miljoen kubieke meter water nodig is om de gewassen normaal te laten groeien.
"We deden nog wel eens symbolisch een regendans"
Akkerbouwer Mark Slot staat met een brede glimlach te kijken hoe de pomp zijn werk doet. "Ik sta nu in mijn korte broek, in de volle zon te kijken hoe de put volloopt. Voldaan in plaats van jaloers naar de overkant te kijken. Het geeft een goed gevoel dat het na heel veel tegenslagen toch gaat beginnen. Het is nieuw en uniek voor de wereld."
Regendansje
Onderzoekers van het Acacia Instute zijn op Texel om de eerste resultaten te bekijken. Slot: "Gelukkig is het droog, zeggen ze, want dan kunnen ze zien hoe het systeem werkt. Nou, als boer vind ik een droge periode altijd spannend. We deden voorheen nog wel eens symbolisch een regendans, maar ik ben blij dat we nu op Texel zelf iets kunnen doen om de gewassen te redden. Alle zegen komt nu van onder en toch houd ik nog van een flinke bui hoor."