Schiphol mag alsnog op korte termijn krimpen, maar wat houdt dat besluit in?

Het is goed voor te stellen dat je als lezer, maar ook als omwonende van Schiphol door de bomen het bos niet meer ziet. Hoezo mag Schiphol nu toch krimpen? Dat besluit stond toch al vast? Of zou er in plaats van krimp in het aantal vluchten een verbod komen op nachtvluchten, privéjets en de meest lawaaiige vliegtuigen? Hoe het zit, lees je hier.

Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat besloot vorig jaar dat Schiphol moet krimpen van maximaal 500.000 vluchten per jaar naar 440.000 vluchten vanaf eind 2023. Hij wil dat de vliegtuigoverlast afneemt en rechtszekerheid bieden aan omwonenden die gek worden van het lawaai. De 500.000 vluchten staan namelijk al jarenlang niet vast in de wet.

En als iets niet wettelijk vaststaat, maar in dit geval wordt gedoogd, kunnen overtredingen ook niet worden bestraft Bijvoorbeeld een landingsbaan veel vaker inzetten dan afgesproken. De reden waarom dat niet wettelijk is bepaald, is omdat Schiphol al sinds 2015 de tijd heeft gekregen om alle vergunningen op orde te krijgen, maar steeds wordt teruggestuurd naar de tekentafel.

De maat vol

Voor minister Harbers was de maat na 8 jaar gedogen vol: hij besloot dat Schiphol moest krimpen naar 440.000 vluchten per jaar. Volgens Harbers is dat een aantal waarmee zowel luchtvaartmaatschappijen als omwonenden zouden kunnen leven.

Maar voor een deel van de omwonenden gaat de krimp niet ver genoeg en luchtvaartmaatschappijen verzetten zich dan ook hevig tegen het besluit. Bovendien kan Harbers dat niet zelfstandig nemen. Eerst moet nauwkeurig worden uitgezocht of er geen alternatieven zijn, zoals het inzetten van meer stillere vliegtuigen.

Belangrijke bestemming

Schiphol is een heel belangrijke bestemming voor meer dan 100 vliegmaatschappijen, die zich niet zomaar hun landingsrechten laten afpakken. Vandaar dat de Europese Commissie zich eerst moet buigen over de krimp.

Al snel werd duidelijk dat eind 2023 niet haalbaar was, en dus verzon Harbers met goedkeuring van Schiphol een list: een voorlopig kleinere krimp naar 460.000 vluchten kon zonder tussenkomst van Brussel wél meteen worden ingevoerd. Het gaat hier om de zogeheten experimentenerregeling. Luchtvaartmaatschappijen moesten er niks van weten en stapten naar de rechter om het geitenpaadje van Harbers te laten verbieden, en met succes.

Alleen was dat succes van beperkte duur. Harbers ging in hoger beroep en won dat vandaag. Schiphol mag alsnog op korte termijn krimpen naar 460.000 vluchten en in de tussentijd kan er in Brussel tot in detail worden uitgezocht of de 'grote' krimp naar 440.000 vluchten wel kan.

Het artikel gaat verder onder het kader.

KLM, die samen met zeker 20 andere luchtvaartmaatschappijen eerder dit jaar de Staat voor de rechter sleepte (en die de zaak aanvankelijk wonnen), noemt de uitspraak van het hof 'teleurstellend'. KLM vindt het besluit onduidelijk en weet niet waar ze aan toe is. Minister Harbers laat in een reactie weten dat die duidelijkheid in maart volgend jaar volgt.

Schiphol, dat aan de zijde van de Staat stond in zowel de rechtszaak als het hoger beroep, wil dat het kabinet eerder helderheid biedt: "We verwachten dat de Staat binnen twee maanden verdere duidelijkheid geeft over het aantal vluchten." Zonder concreet plan weten zowel Schiphol als de vliegmaatschappijen niet hoe ze het zomerseizoen van 2024 gaan invullen.

Bewonersgroep Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV) was ook partij in het hoger beroep en noemt de uitspraak 'goed nieuws voor alle inwoners in de Schipholregio'.

De pilotenvakbond spreekt van een 'doodlopende route die geen garantie biedt voor verbeteringen voor omwonenden'. "Wij hebben dan ook eerder opgeroepen om samen met de sector te kijken hoe we de geluidsdoelstellingen voor omwonenden kunnen realiseren zonder dat het schadelijk is voor de werkgelegenheid en bestemmingen voor Nederlanders. De luchtvaartsector heeft op 15 juni jl. daarvoor een plan aangeleverd.”

Nachtvluchten

Schiphol maakte in april bekend een einde te willen maken aan alle nachtvluchten, en pleit voor een verbod op privéjetvluchten en de meest lawaaiige vliegtuigen. De luchthaven diende deze plannen in als alternatief voor het krimpbesluit van 440.000 vluchten per jaar. Ook KLM, buitenlandse luchtvaartmaatschappijen, bewonersgroepen, milieuorganisaties en lokale overheden gaven hun mening over de krimp. Die worden nu allemaal bestudeerd door het kabinet.