'Kut VanMoof!' en 'arrogantjes': waarom haten we zo graag op de VanMoof-fiets?

In 2009 werd het bedrijf opgericht en tien jaar later was de stijlvolle fiets en het herkenbare bel-geluid niet meer weg te denken uit de binnenstad van Amsterdam. Vandaag de dag stijgt de fiets enkel nog in populariteit op Marktplaats.

Maar ondanks het succes van de 'iPhone onder de e-bikes', zoals de fiets vaak wordt genoemd, krijgen de berijders vaak te maken met scheldpartijen en woede. Iris van Rooijen ging met een vriendin naar het foodtruckfestival Rollende Keukens, toen de twee bij het parkeren al toegeroepen werden. "'Kut VanMoof!', riep een man naar ons", laat Iris weten. Toen ze na het festival terugkwamen bij de fiets, was het zadel voorzien van een klodder spuug. "Ik denk door diezelfde man", aldus Iris. Waarom mensen zoiets doen? "Wellicht omdat ze er zelf geen een hebben, of de VanMoof-bezitters in een hokje plaatsen."

Volgens een oud-werknemer van VanMoof, die anoniem wil blijven*, is dat hokje de Amsterdamse elite. Hij stelt dat er een bepaalde status wordt ontleend aan de fiets: de mensen die een fiets van een paar duizend euro kunnen betalen zijn vaak welvarender, behoren tot de elite en dragen dat ook uit. En daar is niet iedereen blij mee.

Patrick van Veen is gedragsbioloog, en doet daar een toevoeging op: "Mensen willen onderdeel zijn van een groep. Er zijn heel veel manieren om die groep te definiëren: muziek, kleding, maar kan dus ook door een fiets. De VanMoof is ontworpen om een club te vormen, mensen vinden het mooi en je straalt er iets mee uit. Op het moment dat iets een identiteit gaat vormen, ontstaat er ook een tegenbeweging. De ene groep gaat iets van een andere groep vinden. Daarmee zeg je: 'Ik behoor tot deze, of juist niet tot deze groep'."

Dat afzetten tegen groepen, is volgens Van Veen van alle tijden. Het is een oerdrift en het is gezond, stelt hij. Het probleem zit vooral in de manier waarop we dat doen. "Als je 20 jaar geleden een probleem met iemand had, moest je nog recht voor iemands neus gaan staan om dat te zeggen. Nu kan je dat door middel van social media makkelijk anoniem doen, en dat loopt vaak uit de hand", aldus Van Veen.

Ook draagt het verschil tussen arm en rijk bij aan de weerstand tegen de fiets. Van Veen: "Alles wat geld uitdraagt, vinden we in Nederland vaak patserig. Dat zit in onze cultuur. Een dure auto, of in dit geval een dure fiets, zorgt dan gelijk voor de reactie: 'Wat een patser!', terwijl in bijvoorbeeld Duitsland dure, exclusieve producten veel meer geaccepteerd en zelfs gerespecteerd zijn. Nu het verschil tussen arm en rijk groter wordt, wordt de reactie ertegen ook heftiger."

Ook de oud-medewerker krijgt vaak te maken met oordelen of vragen over het stalen ros. Maar of de VanMoof echt zo bagger is als nu beweerd wordt? "Ja, dat is 'ie. Als de fiets zou fietsen, zou het de beste op de wereld zijn. Maar omdat VanMoof onderdelen zelf heeft ontwikkeld, en de uitwerking daarvan bagger is, is 'ie niet goed. Mensen haalden het ding soms al kapot uit de doos."

* De gegevens van deze persoon zijn bekend bij de redactie.