De gedenkplek voor de Alkmaarse joden, die op 5 maart 1942 vanaf het station per trein naar vernietigingskampen zijn gebracht, kan na anderhalf jaar vertraging eindelijk worden onthuld. Het namenmonument staat precies op de plek waar vroeger de onderdoorgang naar de perrons liep. En vlakbij de hoofdingang, waar de slachtoffers zelf hun treinkaartje moesten kopen.
Rectificatie
Boven een eerdere versie van dit artikel stond een kop die als kwetsend werd ervaren. Die betreuren we ten zeerste. De kop is zo snel mogelijk aangepast aan de respectvolle strekking van het artikel. We bieden onze excuses aan voor deze fout.
Wie regelmatig met de trein vanaf Alkmaar reist, is het misschien al opgevallen. Het langgewenste Holocaustmonument staat sinds deze week - volledig ingepakt en met een hek eromheen - prominent op het stationsplein van Alkmaar. "Het was voor de slachtoffers het eindpunt binnen Alkmaar van de route naar een toen nog ongewis einde", vertelt ontwerper Niko Hoebe.
Tekst loopt door onder de foto.
Het massieve ontwerp bestaat uit granieten kolommen, die zijn samengebonden in een bronzen lint. Daarop zijn de namen te lezen van alle gedeporteerden.
Joods gezegde
En dat is belangrijk, verklaarde burgemeester Anja Schouten eerder. "Zoals een oud Joods gezegde luidt: je bent pas dood als je naam niet meer genoemd wordt."
Het verschil in lengten van de kolommen staat symbool voor de verschillende leeftijden van de gedeporteerden, vervolgt de ontwerper. "Elke kolom staat voor een individueel slachtoffer. De ruw afgeschuinde bovenkant staat voor hun ruw afgebroken levens en de bronzen band symboliseert de treinwagons."
Tekst loopt door onder de foto.
De afgelopen twee jaar heeft Hoebe met trots aan het monument gewerkt. "Ik heb geen joodse achtergrond, maar ik ben wel Alkmaarder. En ontwerper, dus ik kan goed luisteren naar de opdrachtgever. Door de gesprekken met de joodse gemeenschap heb ik iets kunnen maken dat past bij hun wensen."
Niet te tillen
Bij elkaar weegt het beeld zo’n negenduizend kilo. "Het graniet is aangevoerd vanuit India en blijft jaren mooi. Maar het was een hele operatie om het monument in de grond te zetten."
De ontwerper hoopt dat dankzij deze monumenten volgende generaties ook bij de oorlog blijven stilstaan, zegt hij, terwijl een groepje studenten nieuwsgierig bij het hek blijft staan. "Uiteindelijk maken we dit voor hen, zij zijn de toekomst. Dit verleden moet levend blijven en mag niet vergeten worden."
Tekst loopt door onder de foto.
Eigenlijk zou het het namenmonument vorig jaar al klaar zijn, maar er ontstonden problemen met de levering van het materiaal. En na contact met Duitse nabestaanden liep de productie extra vertraging op.
Foute namen
Bij drie namen was namelijk sprake van zogenoemde nazificering. Aan namen die in die tijd niet Joods genoeg klonken, voegden Duitsers bij mannen de naam Israël toe en bij vrouwen de naam Sara. "In overleg met de joodse gemeenschap zijn die namen verwijderd. Omdat de bronzen band met alle namen al klaar was, moest deze opnieuw worden gegoten", verklaart Hoebe.