Lisette krijgt als eerste Nederlandse vrouw hoogste titel: "Capoeira maakt me sterk"

Een dag na haar enerverende weekend zit Lisette, eigenaar van capoeiraschool Semente voldaan in haar huis in het Rozenprieel. Met haar Braziliaanse beschermvrouwe Omara Silvia da Conceicão Santos tegenover zich. Van haar kreeg Lisette het witte koord tijdens de ceremonie uitgereikt. “Precies twintig jaar na de oprichting van mijn school, mag ik mij mestra, wat meester betekent, noemen. Een hele eer”, aldus de capoeirista.

Tekst loopt door na de foto

Ondanks dat ze drie nachten nauwelijks heeft geslapen, voelt ze zich fantastisch. “Meer dan een uur lang speelde ik met ruim twintig verschillende leraren. De kracht, de energie die daarbij vrijkomt, maakt dat ik nu met weinig slaap toch nog steeds door kan gaan.”

Dat is volgens Lisette ook het bijzondere aan capoeira. “Bij deze sport komt alles samen. De dans, de vechtsport, de muziek, de geschiedenis en daardoor veel energie.” In een cirkel van muzikanten en zingende mensen wisselt een tweetal tegenover elkaar aanvals- en verdedigingstechnieken uit, zonder elkaar aan te raken.

Als Lisette moet uitleggen wat capoeira eigenlijk is, doet ze dat het liefst vanuit de geschiedenis. Zo vertelt ze hoe de sport werd uitgeoefend door de tot slaaf gemaakten in Brazilië. “Voor hen was het een manier om zich vrij te maken. Fysiek, emotioneel en spiritueel. Hun humaniteit was hen afgenomen. Ze werden behandeld als dieren. Capoeira was een culturele manifestatie, die ook weer moest worden gecamoufleerd. Van vechtkunst naar dans, naar ontwijken. Om toch ondertussen sterker te worden. Door deze vechtkunst konden ze ook hun gevoelens uiten.”

Alles in één

Toen de Haarlemse in 1999 naar Engeland vertrok en daar in contact kwam met capoeira, had ze niet kunnen dromen dat deze sport haar leven zo zou beheersen. Ja, ze had geturnd, gedanst en Kung Fu beoefend, maar dat er iets bestond dat die drie sporten combineerde, daar had ze nooit aan gedacht. Na de eerste proefles in Engeland was ze verkocht. “Capoeira is alles in één. En nog veel meer.”  

Ze voelde in alles dat ze altijd zo wilde bewegen. Na haar studie theater- en bedrijfsmanagement besloot Lisette daarom naar Brazilië af te reizen. Naar onder meer Salvador da Bahia. De plek waar capoeira begon en waar ze mestra Omara voor het eerst ontmoette. Die herinnert zich dat moment nog goed: “Ik zag haar zwemmen in de zee. Zo nieuwsgierig naar alles om haar heen, gretig om te leren en zoveel levensenergie. Ze deed me denken aan een dolfijn.”

Tekst loopt door na de foto

Lisette trainde twee jaar in Brazilië en leerde Portugees, daarna besloot ze terug te keren naar de Spaarnestad. Om daar in 2003 haar eigen school Semente, dat zaadje betekent, op te zetten. “Want vanuit een zaadje ontkiemt alles.” Ze legt haar handen tegen elkaar aan en beweegt ze vloeiend omhoog in een v om haar woorden te illustreren.

Zelf is ze het levende bewijs van alles dat kan ontstaan. Volgens haar beschermvrouwe waarmee ze elke week wel contact heeft, verdient Lisette als geen ander de hoogste titel. “Twintig jaar nadat ze haar school begon, heeft ze laten zien dat ze het waard is. Ze heeft passie, doorzettingsvermogen en overwon zoveel grenzen op fysiek en mentaal niveau. Na twintig jaar was dit het juiste moment.”

Met die grenzen doelt Omara op het motorongeluk dat Lisette in 2008 kreeg. Ze brak daarbij haar rug, net als haar linker kuit- en scheenbeen en verbrijzelde haar rechterhiel. Ze kwam in een rolstoel terecht. “Ik moest revalideren op een afdeling bij mensen met een dwarslaesie. Mensen die weten dat ze nooit meer kunnen lopen. Dat was vreselijk.”

Op handen staan

In eerste instantie wisten de artsen niet of zij ooit weer zou kunnen lopen. Dat werd pas duidelijk na een operatie. In totaal onderging ze vijf operaties en oefende ze zo goed en kwaad als het ging. “Ik had erge pijn in mijn rug. Om dat te ontlasten, zou het beter zijn om te staan, maar dat kon ik niet vanwege mijn gebroken benen.” Maar dankzij capoeira kon ze wel op haar hoofd en handen staan. En zo gebeurde het dat ze geregeld staand op haar handen revalideerde.

Tekst loopt door na de foto

Capoeira heeft Lisette letterlijk op de been gehouden. “De capoeira geeft mij tools om door te gaan. Zoals in de slavernij, waar ze in de meest moeilijke situatie door de bewegingen toch weerstand konden bieden.” Het maakt dat de chronische pijn waarmee ze sinds het ongeluk dagelijks leeft, dragelijk wordt.

Zingen, dansen, vechten en muziek maken; Lisette heeft van capoeira haar levenswerk gemaakt. Een strategie noemt ze het zelf. “Een wijze meester noemde capoeira de ‘dans van de vechters en het gevecht van de dansers’. Capoeira is zo groot, kent zoveel aspecten, zoveel lagen. Fysiek, mentaal, emotioneel, spiritueel. Zelfs als mestra sta ik nog maar aan het begin.”