Vesper (11) zit door haar handicap in een rolstoel. Daar heeft ze mee leren leven. Maar waar ze moeilijker aan kan wennen, is dat ze vaak alleen moet spelen of zich soms buitengesloten voelt. Met de slogan 'Een handicap beperkt een kind niet voor het leven; buitengesloten worden doet dat wel', vraagt stichting het Gehandicapte Kind deze week daarom extra aandacht voor kinderen met een handicap die buitengesloten worden.
Vandaag start de Week van het Gehandicapte Kind. De week is in het leven geroepen om aandacht te vragen voor de problematiek van kinderen met een handicap in Nederland. En dat blijkt nodig: uit recent onderzoek komt namelijk naar voren dat kinderen met een handicap vijf keer zoveel worden buitengesloten dan kinderen zonder.
'Onbedoeld buitensluiten'
Vesper (11) is een vrolijk meisje uit Amsterdam. Doordeweeks gaat ze naar het speciaal onderwijs waar ze veel vrienden heeft. In de tussentijd is ze kinderambassadeur bij stichting van Het Gehandicapte Kind. Daar maakt ze zich samen met drie andere leeftijdsgenoten hard voor meer aandacht voor kinderen met een handicap. Dat is namelijk best nodig, vertelt een energieke Vesper aan de telefoon.
Het 11-jarige meisje liep een hersenbeschadiging op tijdens een vroeggeboorte en daarbij ontstane zuurstoftekort. De grootste handicap die ze daaraan overhield was een stoornis in haar evenwicht, waardoor ze aan haar rolstoel gebonden is.
"Soms negeren mensen mij weleens en denken ze dat ik niet heel intelligent ben, omdat ik in een rolstoel zit"
En wat betreft buitensluiten zit juist daar een bottleneck, vertelt Vespers moeder Chrissie Cremers. "Doordat de publieke ruimte niet is ingericht op kinderen in een rolstoel, is het vaak lastig aansluiting te vinden met niet-gehandicapte kindjes."
Het is volgens Cremers bij kinderen vaak geen onwil en ze omschrijft het dan ook als 'onbedoeld buitensluiten'. Het is iets waar ook Vesper mee te maken krijgt: "Soms negeren mensen mij weleens en denken ze dat ik niet heel intelligent ben, omdat ik in een rolstoel zit."
Buitensluiting levenslang effect
Volgens ontwikkelingspsycholoog en systeemtherapeut Steven Pont heeft buitensluiting een levenslang effect op de kinderen, Pont: "Buitensluiting in je jeugd zorgt ervoor dat je ook op volwassen leeftijd een hogere kans hebt op weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld."
De 11-jarige is er inmiddels aan gewend. Als ze zich genegeerd voelt, bedenkt ze haar eigen fantasiewereld met vriendinnen in een groot pretpark. "Of ik denk aan een grappig moment waardoor ik heel hard moet lachen."
Tekst gaat verder onder de foto.
Hartverscheurende uitkomst
Het verhaal van Vesper staat niet op zichzelf. Uit onderzoek blijkt dat vier van de vijf kinderen met een handicap zich wel eens buitengesloten voelen. Bovendien geven vier van de vijf kinderen aan meer vriendjes te willen. Daarnaast geven ze hun leven drie keer vaker een onvoldoende dan kinderen zonder beperking.
De stichting noemt de uitkomsten van het onderzoek hartverscheurend. Het is volgens hen van cruciaal belang dat kinderen met een handicap meer kunnen deelnemen aan de samenleving én dat zij hoger op de sociale agenda komen te staan. Volgens directeur Henk-Willem Laan leidt een gevoel van buitensluiten onder meer tot verdriet, eenzaamheid en angst.
Laan: "Wat mij betreft geven de resultaten uit het onderzoek duidelijk aan dat er meer gedaan moet worden om deze buitensluiting te voorkomen: meer begrip, betere toegankelijkheid en meer contactmomenten tussen kinderen met en zonder handicap zijn cruciaal. Een nieuwe regering kan hierin het voortouw nemen. Om die reden starten we vandaag de petitie en ik roep iedereen op om te tekenen."
Vesper denkt dat er ook voor ouders een belangrijke rol is weggelegd. Onderstreept ook haar moeder Chrissie. Volgens haar kan het helpen wanneer ouders hun kinderen leren wat een inclusieve keuze is. Kinderen nemen in hun speelgedrag vaak onbedoeld een niet-inclusieve afslag. Ze rennen de trap op of geven een verjaardagsfeestje dat niet toegankelijk is. Wanneer je het gesprek opent met je kind zijn ze vaak echt wel bereid om een andere keuze te maken als hun vriend(in) met beperking dan wel mee kan komen." Verder zegt Cremers: "Open het gesprek met de ouders van het kind. Want zelfs wanneer je geen directe oplossing ziet, laat dan zien dat je wel over de toegankelijkheid hebt nagedacht. Want ook dat is inclusiviteit."
"Als je een kind in een rolstoel ziet: maak dan eens een praatje"
Kijk naar de binnenkant
Aankomende week gaan vrijwilligers onder andere collecteren. Het opgehaalde bedrag wordt ingezet de maatschappij meer toegankelijk te maken voor kinderen met een handicap. Zoals een rolstoel vriendelijke glijbaan of zandbak. Ook Vesper gaat langs de deuren en hoopt dat mensen zullen doneren.
Maar wat de 11-jarige het meest hoopt, is dat er meer begrip komt voor haar en alle andere kinderen met een handicap. Het jonge meisje heeft daarbij nog een tip. "Als je een kind in een rolstoel ziet: maak dan eens een praatje. Oordeel niet op wat je ziet aan de buitenkant, maar kijk naar de binnenkant."
Onderzoek
Stichting het Gehandicapte Kind deed onderzoek onder 700 kinderen met en zonder handicap in de leeftijd van 6 tot en met 18 jaar. 22 procent van de kinderen met een handicap geeft aan (heel) vaak of altijd buitengesloten te worden, versus een groep van 5 procent van de kinderen zonder handicap. Daarbij geven vier op de vijf kinderen met een handicap aan weleens buitengesloten te worden. Ook komt uit het onderzoek naar voren dat dat kinderen met een handicap hun leven drie keer vaker een onvoldoende geven.