Nu de kerk in Anna Paulowna sluit, heeft Jos (80) alleen nog zijn rijke herinneringen

Een terugloop van het aantal kerkgangers en hoge onderhoudskosten zorgen ervoor dat het niet meer rendabel is om de katholieke kerken in stand te houden. Het Bisdom heeft daarom besloten in elk geval de kerken in Anna Paulowna, 't Zand, Breezand en Julianadorp te sluiten. Den Helder zal later ook volgen. De Christoforuskerk in Schagen moet als enige overblijven.

Hij was vijf jaar toen hij voor het eerst in de kerk in Anna Paulowna kwam, de 80-jarige Jos van Kuijeren weet het nog goed. "Mijn vader zat bij het koor en hij nam mij mee. Mijn moeder bleef thuis bij de andere kinderen. Zij was zelf al eerder naar een andere dienst gegaan." Jos was meteen verkocht. "Ik vond het prachtig. Hield van de ceremonie. Eigenlijk net theater."

En theater, daar hield Jos van. Hij speelde later bij de operette in Middenmeer, was lid van een musicalvereniging (al was dat geen succes) en was dirigent van het Caeciliakoor. In 2007 kreeg hij de pauselijke Pro Ecclesia-onderscheiding voor zijn inzet voor de katholieke kerk.

Misdienaar

"Op 2 februari 1953 moest ik voor de eerste keer dienen als misdienaar", vertelt Jos. "Het was de ochtend na de Watersnoodramp. Het was verschrikkelijk slecht weer en er zat nauwelijks iemand in de kerk." Het was zijn eigen idee om misdienaar te worden ('ik vond het zelf leuk'). Eigenlijk was de 9-jarige Jos nog te jong. Maar zijn oudere broer was dat ook al, hij hielp hem.

Tekst gaat verder onder de foto.

"De koster leerde ons wat je moest doen", vertelt Jos. De kinderen hadden meerdere taken. Zo moesten ze kaarsen aansteken en een liederenboek vasthouden, of de priester helpen met aankleden. "Hij droeg een kazuifel (een opperkleed dat over andere liturgische kleding wordt gedragen, red), en wij moesten die aan de achterkant vastmaken. Daar kon hij zelf niet bij."

"Het liederenboek was heel zwaar", herinnert Jos zich. "Je deed altijd je best om hem niet te laten vallen. Mij is dat nooit gebeurd", vertelt hij trots. Vroeger waren er wel twintig misdienaars, aanvankelijk waren dat alleen jongens. Later mochten ook meisjes het doen.

Bel

Jos loopt de deur door van de sacristi (de ruimte naast de kerk waar de priester zich klaarmaakte voor de dienst) naar de kerk. Links naast de deur hangt een bel. "De oudste misdienaar mocht de bel luiden", vertelt Jos. Hij doet het even voor. "Dan wist je: het begint."

Tekst gaat verder onder de foto.

Hij loopt door de kerk en staat stil bij het altaar. "Vroeger zat het altaar verder naar achteren. Dan stond de priester met zijn rug naar de mensen toe. Later is het naar voren verplaatst en is de priester de mensen aan gaan kijken." Op het altaar stond ook het koor. Jos is meer dan 40 jaar dirigent geweest van het koor. "Ik ben gestopt toen ik 75 jaar werd."

Het werd ook meteen het einde van het koor. Jos had eigenlijk gehoopt dat zijn vaste vervanger het zou overnemen. "Maar hij wilde de eindverantwoordelijkheid niet en iemand anders was er niet. Bovendien waren de koorleden zelf inmiddels natuurlijk ook al op leeftijd."

Tekst gaat verder onder de foto.

Het is niet het enige dat is veranderd. Vroeger zat de kerk stampvol. "Je kon zelfs je plaatsje afkopen", weet Jos. "Dan betaalde je de kerk een bedrag en had je een vaste plaats. Later werd dat afgeschaft en mocht je zitten waar je wilde. Ik zat altijd op de plek van mijn vader."

Leven bepaald

En weer later, toen het aantal kerkgangers terugliep, verdwenen er ook een aantal rijen banken. Nu zit de sluiting van de kerk eraan te komen. Jos vindt het jammer. "Ik heb een buitengewoon mooie herinnering aan deze kerk. Het heeft een deel van mijn leven bepaald. Hier heb ik ervaren dat ik dingen kon doen waar ik goed in was, zoals het zingen en dirigeren."

Tot eind dit jaar blijft de kerk in Anna Paulowna nog open. Om het weekend is er een dienst. Op 1 januari 2025 moet het gebouw en de pastorie zijn overgedragen aan de nieuwe eigenaar.