In Haarlem, Bloemendaal en omstreken hebben kinderen en ouders nog altijd last van groepen jongeren op fatbikes. Stapels aangiften zijn blijven liggen en slachtoffers merken nog maar weinig van de beloofde gezamenlijke aanpak van politie en gemeenten, blijkt uit onderzoek van NH. "We overwegen inmiddels om te verhuizen."
Met de zomer voor de deur wordt er gevreesd voor een nieuwe golf aan overlast. NH sprak in totaal met vijf slachtoffers uit de omgeving Haarlem en Bloemendaal en kreeg inzage in acht aangiftes.
Terug naar de zomer van 2023. Groepen jongeren, vaak rondscheurend op fatbikes, maken Bloemendaal, Haarlem en aangrenzende gemeenten onveilig. Dat varieert van 'verstoringen op straat tot gewelddadige incidenten', meldt de politie.
Samen met de gemeente wordt er een gerichte aanpak ontwikkeld. "Deze lijkt goed te werken en de laatste tijd te zorgen voor een stuk minder overlast en incidenten", zegt de politie daarover destijds na vragen van NH.
Wat er dan precies goed werkt, is voor slachtoffers en hun ouders nog altijd een raadsel. Zij worden nog steeds bedreigd, achtervolgd en lastiggevallen door dezelfde jongeren. Niet iedereen durft aangifte te doen, uit angst voor represailles. "Dat voelt onrechtvaardig, machteloos en als de omgekeerde wereld", schrijven twee slachtoffers eind februari dit jaar in een mail naar de gemeente Bloemendaal.
Onderzoek stilgezet
Politie en gemeente hameren erop om altijd aangifte te doen bij strafbare feiten. "Als je geen melding doet krijgen we geen totaalbeeld van wat er allemaal gebeurt", aldus Astrid Nienhuis, burgemeester van Heemstede, in een raadsvergadering in oktober 2023.
Maar wanneer Angelina* eind 2022 naar de politie stapt nadat haar 13-jarige zoon David is aangevallen in Haarlem door een groep leeftijdsgenoten, raadt de agent haar juist af om aangifte te doen, 'vanwege zijn veiligheid'. Twee andere slachtoffers bevestigen tegenover NH dat de politie ook hen heeft afgeraden om aangifte te doen.
De groep blijft David lastigvallen, daarom doen ze later toch aangifte. Tot en met september 2023 maken Angelina en David vijf keer melding van vijf verschillende gewelddadige incidenten richting David door dezelfde groep jongeren.
De aangiften bevatten uitgebreide verslagen, een ziekenhuisverklaring van opgelopen hoofdletsel en andere verwondingen, belastende chatgesprekken, video's, voor- en achternamen van daders en getuigen, en telefoonnummers. Toch worden bijna alle onderzoeken stilgelegd vanwege 'geen/onvoldoende getuigen of ander bewijs'. Op één aangifte na. Die resulteert voor een van de daders in een traject bij bureau Halt.
David woont inmiddels ergens anders omdat hij zich niet meer veilig voelt in Haarlem. Hij durft nog steeds niet terug naar zijn thuisstad.
Gezamenlijke aanpak
Twee andere slachtoffers overwegen ook te verhuizen, mailen zij in februari naar de gemeente Bloemendaal. "Wij hebben het gevoel hier behoorlijk alleen in te staan", schrijven ze. Bij de mail worden videobeelden gevoegd van een vuurwerkbom in de tuin en een intimiderende situatie van een grote groep jongeren voor het huis. "Wij willen dat er nu actie ondernomen wordt."
Twee weken later volgt het antwoord, dat in bezit is van NH. De beleidsmedewerker verwijst in zijn mail naar de gezamenlijke aanpak. Er wordt intensief overlegd tussen verschillende gemeenten en de politie, schrijft hij. De video's heeft hij nog niet bekeken omdat hij niet over de juiste mediaplayer beschikt. Hij raadt nog maar eens aan om aangifte te doen.
"Wij hebben het gevoel hier behoorlijk alleen in te staan"
De aanpak waar hij naar verwijst zou plaatsvinden tussen de gemeente Velsen, Haarlem, Bloemendaal, Heemstede, politie, OM en jongerenwerkers. Er worden gesprekken met ouders gevoerd, gebiedsverboden opgelegd en controles uitgevoerd op vaste hangplekken. Het laatste overleg over deze aanpak was in november vorig jaar, een nieuw overleg staat niet op de planning.
"Geen bende"
Ondertussen verandert de communicatie naar buiten van toon. "Er is geen terreur, en het is geen bende", zegt Ankie Broekers Knol, interim-burgemeester van Bloemendaal, begin dit jaar tegen NRC. "Er is geen patroon waarin er alsmaar dingen gebeuren, er is een patroon waarin wij berichten krijgen van mensen die ongerust zijn of zich onveilig voelen."
Dat strookt niet met de mail die een beleidsmedewerker van gemeente Bloemendaal in diezelfde periode naar twee slachtoffers stuurt. Volgens hem worden er maatregelen genomen 'om sleutelfiguren aan te pakken'.
Ook is er extra aandacht en inzet van de politie op deze problematiek, bevestigt een woordvoerder. De politie laat weten dat er een strafrechtelijk traject loopt en meerdere aanhoudingen heeft verricht, deze jongeren zijn voorgekomen bij de rechter-commissaris.
Het mag allemaal nog niet baten voor David. Inmiddels wordt hij ook op zijn nieuwe adres lastiggevallen.
Alle slachtoffers die met NH spraken hebben nog maar weinig vertrouwen in de aanpak van zowel gemeente als politie. "We hebben weet ik veel hoeveel uren op het politiebureau gezeten om aangiftes te laten opnemen", zegt David. "Maar ze doen er geen reet mee."
Reactie politie en gemeenten
"De gemeente neemt de problematiek erg serieus", reageert een woordvoerder van de gemeente Bloemendaal na vragen van NH. De probleemjongeren zijn volgens de woordvoerder in beeld bij de gemeente. "De aanpak voorziet in bestuurlijke en strafrechtelijke maatregelen, gericht op jongeren die naar voren komen." Daarnaast blijft de gemeente oproepen om aangifte van strafbare feiten te doen bij de politie. "Alleen dan kan de gemeente of de politie handelend optreden." De gemeente is niet op de hoogte van burgers die uit noodzaak zijn verhuisd, laat de woordvoerder weten.
De gezamenlijke aanpak heeft sinds het begin in oktober 2023 geleid tot twaalf aanhoudingen in de regio Haarlem, Bloemendaal en Velsen, bevestigt een woordvoerder van de gemeente Velsen tegen NH. 23 jongeren hebben een aangetekende brief ontvangen met daarin een voornemen voor bestuurlijke maatregelen, zoals een gebiedsverbod of een boete.
De keuze om wel of niet aangifte te doen ligt altijd bij de persoon zelf, laat een woordvoerder van de politie weten. 'Als op enig moment een andere indruk gewekt is, dan betreuren we dat.'
Waarom de uitgebreide aangiftes blijven liggen, is voor de politie duidelijk: "Aangiftes kunnen weliswaar uitgebreid zijn, maar de gedeelde informatie staat niet altijd gelijk aan bewijs en is geen garantie voor een ‘ronde’ zaak."
"Hoe vervelend dit ook voelt, het is goed om je ervan bewust te zijn dat dit niet betekent dat een zaak niet meer in behandeling is. Het kost tijd en inspanning en gedegen informatie om een zaak verder te krijgen."
*De namen van Angelina en David zijn gefingeerd. Hun echte namen zijn bekend bij de redactie.