Op luchthaven Schiphol ligt een verborgen milieuprobleem begraven: aanzienlijke hoeveelheden schadelijke PFAS-chemicaliën in de grond. Omwonenden maken zich grote zorgen en willen de staat aansprakelijk stellen. Hoe zijn deze verontreinigende stoffen daar terechtgekomen?
De grootste oorzaak van de verontreinigde grond is het blusschuim dat jarenlang op Schiphol werd gebruikt waar PFAS in zaten. Tientallen jaren spoot de brandweer onbedoeld vervuilende PFAS-deeltjes in de grond, wat leidde tot aanzienlijke verontreiniging van het milieu. Deze chemicaliën zijn bijzonder persistent, wat betekent dat ze niet gemakkelijk afbreken en zich ophopen in de grond en het grondwater.
Tekst loopt door onder het kader.
Wat zijn PFOS en PFAS?
PFOS en PFAS worden vaak door elkaar gehaald. PFAS is een verzamelnaam voor 'poly- en perfluoralkylstoffen', duizenden verschillende chemische stoffen die niet in de natuur voorkomen. Voorbeelden van PFAS zijn GenX, PFOA, en PFOS.
Vooral PFOS wordt vaak genoemd omdat die gebruikt wordt om producten, zoals textiel, water- en vuilafstotend te maken. Ook zitten er hoge concentraties van deze stof in het schuim van brandblussers. PFOA heeft een zeer goede olie- en waterwerende werking, dat zit ook in blusschuim, maar bijvoorbeeld ook in de anti-aanbaklaag van pannen.
Inmiddels is bekend dat PFAS erg slecht zijn voor het milieu en voor de gezondheid, in uiterste gevallen kan het schade aan je immuunsysteem aanbrengen of kanker veroorzaken. PFAS zijn niet afbreekbaar en blijven daardoor altijd in ons milieu en zelfs lichaam.
In 2020 hield ook Schiphol op het PFAS-houdende blusschuim te gebruiken. Maar toen was het kwaad al geschied. Op Schiphol bevinden zich nu nog steeds hoge concentraties PFAS in de grond bij de brandweerkazernes, de brandweeroefenplaats en op locaties waar in het verleden een incident heeft plaatsgevonden.
Brandweeroefeningen
De Schipholbrandweer oefent dagelijks op de luchthaven met een speciaal oefenvliegtuig, Firefly genaamd. Tot 2000 is op Schiphol door de brandweer geoefend met PFAS-houdend schuim. Tussen 2000 en 2020 is het alleen gebruikt bij incidenten. Inmiddels wordt er alleen water gebruikt.
NH was eerder bij een oefening van het brandweerteam. Tekst gaat verder onder de video.
Oefenvliegtuig brandweer Schiphol vernieuwd - NH Nieuws/Doron Sajet
Maar ook op locaties waar in het verleden een incident heeft plaatsgevonden worden op Schiphol PFAS aangetroffen.
Incidenten
Dat is bijvoorbeeld het geval op de kop van de Zwanenburgbaan, waar op kerstavond in 1997 een Boeing 757 van Transavia van de baan schoof. Door flinke zijwind raakte het toestel van de baan en kwam het met de neus naast de Zwanenburgbaan tot stilstand. Dat ging gepaard met rook en vonken en bij het blussen met blusschuim kwam PFAS in de grond terecht.
Toch is deze grond niet gereinigd. Schiphol laat weten dat sanering vanuit milieu-hygiënisch oogpunt niet noodzakelijk is omdat er geen gezondheids- of ecologische risico's zijn. Wel wordt de verontreiniging gemonitord om ervoor te zorgen dat het zich niet verspreid. Momenteel wordt hiervoor een monitoringsplan opgesteld.
Het is momenteel nog onduidelijk of er nog andere incidenten op Schiphol zijn voorgevallen waarbij PFAS-houdend schuim is ingezet. In sommige gevallen is uitsluitend met water geblust, zoals bij de Schipholbrand in 2005. Schiphol is bezig met een inventarisatie, en onderzoekt ook naar andere potentiële bronnen van verontreinigingen met PFAS.
Opslagplaatsen
Binnen de luchthaven bevinden zich ook grote hoeveelheden PFAS-houdende grond die zijn vrijgekomen bij werkzaamheden. Deze grond, in totaal 197.600 ton, wordt tijdelijk opgeslagen op verschillende locaties ten zuiden van Badhoevedorp, in afwachting van reinigings- of hergebruikmogelijkheden.
Schiphol heeft een grondreinigingsinstallatie aangeschaft die vanaf volgend jaar de PFAS-houdende grond gaat reinigen op locatie. Dergelijke reinigingsinstallaties worden momenteel al ingezet in België. De installatie kwam tijdens de raadsvergadering van Haarlemmermeer gisteravond weer een grote stap dichterbij tijdens een verhitte raadsvergadering, tot onvrede van omwonenden.
Deze aanpak voorkomt dat de grond van het Schipholterrein vervoerd moet worden naar een verwerker. Dat is volgens Schiphol extra belastend voor het milieu, gezien er op deze manier vele tientallen, zo niet honderden vrachtwagenritten worden gemaakt.
Meer nieuws over Schiphol
📰 Al het nieuws over Schiphol vind je op nhnieuws.nl/schiphol
💬 Tips over Schiphol- en luchtvaartverhalen zijn welkom op [email protected]
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]