Van Bandung naar Haarlem: illustrator Thé Tjong-Khing ontvangt erepenning

Als burgemeester Jos Wienen de Haarlemse bibliotheek betreedt, moet hij even zoeken naar de eregast. Thé Tjong-Khing staat zo ver mogelijk van de ingang op bescheiden volume te praten met wat bekenden. Hij is er de man niet naar om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Bovendien heeft hij nog geen weet van de onderscheiding die hij deze woensdagmiddag krijgt uitgereikt.

Niet dat Thé onder valse voorwendselen naar de gelegenheid is gelokt. Deze middag staat ook in het teken van de onthulling van een kunstwerk van Eleonora Zomer op een vaste plek in de bibliotheek. Het is een fabeldier, geïnspireerd op het veelgeprezen prentenboek Bosch dat Thé in 2015 uitbracht. Eerder was het kunstwerk te zien in de tentoonstelling die het Verwey Museum in Haarlem aan Thé wijdde.

Lofuitingen

Als bij de inwijding van het kunstwerk Thé naar voren wordt geroepen en de lofuitingen van achtereenvolgens bibliotheek-directeur Roxane van Acker en burgemeester Wienen blijven toestromen, dan voelt de illustrator al nattigheid. Hij wijst nog een paar keer naar Zomer (het is toch echt háár kunstwerk, wil hij maar zeggen), maar dat mag niet baten. “We weten dat je hier niet van houdt”, zegt Wienen, “maar het draait nu toch echt om jou.”

Wienen overhandigt hem de erepenning van de stad, ontworpen door de Haarlemse collega-illustrator Joost Swarte. “Dit is heel zeldzaam”, benadrukt de burgemeester. “Vroeger gaven we dit alleen aan bestuurders die lang aan het roer van de stad hebben gestaan. Maar nu geven we die soms ook aan mensen die écht wat kunnen.” Het is de beloning voor het talent, de ontwikkeling en de productiviteit van Thé, maar ook voor zijn doorzettingsvermogen en doelgerichtheid.

Indonesië

Als student nam Thé een grote gok. Na drie jaar kunstacademie in Bandung besloot hij om de grote oversteek te maken. Hij moest naar Nederland, zo voelde hij, want daar lagen meer kansen om professioneel tekenaar te worden dan in Indonesië. Hoewel westers georiënteerd, zag zijn Chinese vader weinig heil in Thé toekomstperspectief. Tekenen, daar viel toch geen geld mee te verdienen.

Toch slaagde Thé, dankzij vastberadenheid, doorzettingsvermogen en, uiteraard, talent. In Nederland aangekomen, graatmager, sloeg hij het telefoonboek open en vond Maarten Toonder Studios. Hij bood zich aan als vrijwilliger. In een hoekje van de studio zag hij dat een gerenommeerde teveel tekenwerk op zijn bord had liggen. Hij bood aan te helpen, kreeg een betaalde baan en verwierf een positie in de Nederlandse tekenwereld.

In zijn woning in het Garenkokerskwartier in Haarlem is zijn eigen oeuvre opgeslagen. Daar is de nodige ruimte voor nodig. Begonnen als striptekenaar en geëvolueerd als illustrator, heeft Thé gewerkt aan honderden (kinder)boeken. Hij ontving twee handen vol grote prijzen, van het Gouden Penseel tot de Max Velthuijs-prijs. Het Literatuurmuseum roemt zijn ‘eigen handschrift’: een unieke combinatie van ‘een westerse blik en oosterse precisie’.

Nog geen pensioen

Zijn oeuvre dijt nog steeds uit. Zelfs op 90-jarige tekent Thé nog. Hij voelt geen enkele behoefte om voluit van zijn pensioen te genieten. Daar is het nog geen tijd voor, vertelt hij na afloop van de uitreiking. “Ik ben nog niet uitgetekend, want ik leer nog elke dag. Als ik een opdracht krijg voor iets wat ik nog heb gedaan, dan voel ik de motivatie om me daar op te storten. Om het toch onder de knie te krijgen.”

Hoe hem dat toch elke keer lukt? “Ik weet niet of het me lukt. Het is niet aan mij om dat te zeggen. Dat moeten anderen bepalen.” De erepenning is het unanieme antwoord van zijn stadsgenoten op die vraag.