Dit vinden jonge Noord-Hollandse boeren van de EU

Jim de Boer (25), Warder, 300 koeien 

Voor Jim de Boer is Europa eigenlijk nooit ver weg. Bijna alle regels waar hij dagelijks mee te maken heeft, van mestbeleid tot waterkwaliteit, komen uit de Europese Unie. Een groot verschil met zijn vrienden, zegt De Boer. "Die zijn stukadoor, gaan met de broodtrommel naar werk en zijn niet bezig met de verkiezingen."

De Boer begon op z’n achttiende in het melkveebedrijf van zijn vader en oom. Even had hij de meubelvakschool in Heerhugowaard geprobeerd, maar dat was niks voor hem. Op de boerderij, waar hij samen met zijn familie zo’n 300 melkkoeien verzorgt, zit hij veel meer op z’n plek. 

Het hele bedrijf van De Boer ontving in 2023 ruim 90.000 euro aan (verschillende soorten) Europese subsidie. Van de ‘jonge boeren-subsidie’, ongeveer 4.800 euro, werd een klauwbekapbox aangeschaft, een pedicureapparaat voor koeien. Een paar jaar geleden ontving het gezin ook Europees geld voor een nieuwe stal en mestput. Allemaal geregeld door Yvonne, Jims moeder. Zij kent, na twintig jaar ervaring, alle regels, opties en subsidiespotjes uit haar hoofd. 

De relatie met Europa omschrijft De Boer als één van haat en liefde. Een spagaat van financiële ondersteuning aan de ene kant, opgelegde wet- en regelgeving aan de andere kant. Hoe hij denkt uit deze impasse te komen? Het zijn volgens de jonge boer niet ‘de sterken’ die overleven, maar 'diegenen die zich aanpassen'.

En dus past De Boer zich aan en streeft hij naar precisielandbouw, een manier van boeren waarbij slimme technologieën worden gebruikt om precies te weten wat elke plant of stuk grond nodig heeft. Een boodschap die de partij BoerBurgerBeweging (BBB) volgens hem onderschrijft.  

Uiteindelijk zal De Boer de boerderij overnemen, maar eerst moet hij nog een hoop leren. "Als je een fout maakt in de stal, dan zie je het gelijk." Heel anders gaat het eraan toe achter de computer, bij de aanvraag van Europese subsidie. "Daar heb je vaak niet door als je iets verkeerd doet. Maar dan kan ik altijd nog mijn moeder vragen."

Marly (22) en Wendy (20) Oortwijn, Warder, 245 koeien

Op de boerderij van de familie Oortwijn worden alle beslissingen overlegd met de dochters Wendy (20) en Marly (22). Of het nu gaat over het wel en wee van de koeien, de fokkerij, of het aanvragen van Europese subsidies. "Mijn vader vraagt altijd 'wat willen jullie? Want jullie gaan het straks overnemen'."

"Subsidies aanvragen doen we met z’n vieren, en met de boekhouder", legt Wendy uit. "Het is niet heel ingewikkeld hoor." Het valt haar wel op dat de theorie die ze leert op haar landbouwopleiding niet altijd overeenkomt met de praktische werkelijkheid. "Ik leer eigenlijk meer op de boerderij."

De boerendochters wisten al van jongs af aan dat ze het bedrijf wilden overnemen. Hun twee oudere zussen zagen het niet zitten en kozen een carrière in de zorg. "Door alles wat er nu op boeren afkomt vragen mensen of we de boerderij wel moeten overnemen. Maar wij gaan het gewoon doen en we zien wel waar het schip strandt."

Het vooroordeel dat boeren voornamelijk mannen zijn, nemen de twee graag gauw weg. Ja, het gaf soms wat scheve blikken. Maar dat komt volgens de dames vooral uit jaloezie. "De meeste mensen vinden het gewoon heel leuk."

Met de subsidie uit Europa financiert het familieveehouderbedrijf vooral haar inzet voor weidevogelbescherming. Op een flink stuk weiland wordt niet gemaaid zodat de weidevogels daar alle tijd hebben om een nestje te bouwen en hun jongen op te voeden. En dat werkt: dit jaar tellen ze al 303 weidevogels. In 2022 wonnen ze zelfs een prijs, de Gouden Gruttopul.

Maar volgens de boerenzussen werkt het Europese landbouwbeleid vaak averechts. Om in aanmerking te komen voor subsidie moet je aan allerlei (milieu)eisen voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van natuurbehoud. Iets dat volgens de zussen voor veel boeren té veel geld kost. Wendy: "Je kan als boer kiezen: ga ik voor het geld, of ga ik voor de weidevogels." 

De twee zijn wel heel blij met het nieuwe kabinet. Het wordt er voor hen in ieder geval 'niet slechter op'. Wat ze volgende week tijdens de Europese verkiezingen gaan stemmen, dat weten ze allebei nog niet. "Dat gaan we eerst gezamenlijk met het gezin bespreken."

Erik van Deurne (27), Schardam, 130 koeien 

Van Deurne start elke dag om 6.00 uur. Eerst twee uur koeien melken, dan snel naar  
huis om te douchen en om 8.30 uur zit hij in de auto naar zijn eerste klant. Want naast het fulltime boeren, werkt de veeboer ook veertig uur bij een veevoederbedrijf. Daar solliciteerde hij een aantal jaar terug omdat hij wilde onderzoeken wat hij het liefst wil doen met zijn leven.

Inmiddels adviseert hij met vier andere collega’s bijna heel Noord-Holland op het gebied van 'brokjes voor koeien', maar kiest hij binnenkort toch voor de boerderij. Koeien zijn namelijk 'echt zijn passie'. Al van jongs af aan kent hij alle koeien bij naam.

Alle Europese subsidies die het familiebedrijf in Schardam ontvangt, komen op één hoop. Met de jonge boeren subsidie is de boerentelg verantwoordelijk voor één zesde van het ontvangen Europese subsidietotaal.

Het aanvragen van de verschillende subsidies doet Van Deurne zelf. Voor zijn vader is dat 'veel te ingewikkeld' geworden. “Door mijn werk en studie begrijp ik het meeste wel. En dat is maar goed ook, want anders moet je adviseurs aannemen en dat kost weer klauwen met geld.”

Om de koeien een zo goed en lang mogelijk leven te geven, investeerde hij de afgelopen jaren met Europees subsidiegeld in betere ligboxen en dagelijks vaker melken. Want, zegt hij, 'als je koeien hebt, moet je er zo goed mogelijk voor zorgen en ik wil het moment dat ze naar het slachthuis moeten zo lang mogelijk uitstellen'.  

Aankomende verkiezingen stemt hij op een partij die in de EU wil blijven. Want hoewel hij soms helemaal gek wordt van alle regels en eisen, heeft een klein melkveebedrijf zoals dat van zijn vader, het geld 'kneiterhard' nodig. "Het gaat echt over grote bedragen per jaar. Als die subsidie stopt, dan kan onze sector gewoon niet uit."