In het programma De verdwenen stad gaan we iedere keer naar een andere plek in Alkmaar om te kijken hoe die in de loop van de tijd is veranderd. Deze keer is dat bij de Schermerpoort, een van de voormalige stadspoorten van Alkmaar.
Brokstukken
Van de Schermerpoort zelf is niets meer over. Toch heeft stadsarcheoloog Nancy de Jong nog wel wat moois om ons te laten zien. In het depot liggen enkele brokstukken op tafel. Brokstukken van de poort die enkele jaren bij toeval boven water kwamen tijdens baggerwerkzaamheden. Dat wisten ze niet meteen.
De kop van een leeuw was volgens Nancy de Jong een eerste aanwijzing: "Hij is heel zwaar en heel imposant. Hij kijkt je altijd aan, in welke hoek je ook staat. Toen dachten we al: dit zou best wel eens van een stadspoort kunnen zijn, maar welke?" Een steen met het jaartal 1661 was een volgende aanwijzing. Uiteindelijk kon het niet anders of het waren de brokstukken van de verloren gegane Schermerpoort.
Tekst gaat door onder de foto
Schermer
Op locatie zien we nog wel de hamei, het toegangshek. Daarna liep je eerst over een stukje brug voordat je de daadwerkelijke poort door kon. Deze poort was geen overbodige luxe.
"In die tijd waren ze bezig de Schermer droog te maken", vertelt Nancy de Jong. "Hiermee creëerde Alkmaar grasland waar koeien konden grazen, waar melk werd gewonnen en kaas werd gemaakt. Die werden naar de markt gebracht. Het was dan ook handig, dat als je van de Schermerweg kwam, je direct de stad in kon en niet helemaal om moest via een van de andere poorten."
"Weg met het verleden en op naar het nieuwe!"
Uiteindelijk zijn alle stadspoorten gesloopt. "De stad", vertelt De Jong, "zag de vestingwerken al een soort keurslijf. Ze waren niet per se meer nodig. Tegen de toenmalige oorlogsvoering waren ze al niet meer bestand, maar de staat verplichtte de steden om ze in stand te houden."
In de tweede helft van de negentiende eeuw verviel die verplichting. Heel veel steden grijpen dat aan om hun stadspoorten en vestigwerken weg te halen en er woningen voor in de plaats te zetten. De Jong: "Mensen hadden zoiets van: weg met het verleden en op naar het nieuwe!"
"Het historisch besef was toen anders dan nu. Het is een wonder dat deze hamei nog is blijven staan."
Kijk hier voor afleveringen van de serie De verdwenen stad Amsterdam en hier voor De verdwenen stad Haarlem.
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app.
