Dat Keti Koti in Haarlem vorig jaar meer witte dan zwarte stadsgenoten trok, is volgens Frederique Janss van de organisatie niet zo erg. Het feest dat de afschaffing van slavernij herdenkt, is juist hier ook belangrijk. "Witte mensen weten nog steeds te weinig van die geschiedenis. Maar het is wel ons gezamenlijk verleden."
Keti Koti heeft haar bestaan in Haarlem verankerd. Vorig jaar werd het herdenkingsfeest voor het eerst in Haarlem gehouden, 150 jaar na de afschaffing van de slavernij. Ook dit jaar is er weer een groots programma opgezet. Het centrale feest op maandag 1 juli is dit keer niet in de binnentuin van het Frans Hals Museum, maar in de theaterzalen van De Schuur.
Tekst gaat door na de videoreportage over de eerste Keti Koti in Haarlem vorig jaar.
Viering keti koti in Frans Hals Museum - NH Nieuws
Schuttersstukken Frans Hals terug
"Het kon dit keer niet in het museum, omdat de schuttersstukken van Frans Hals terugkomen uit het Rijksmuseum", legt Frederique Janss uit. "Die tuin was vorig jaar wel een mooie plek, maar in De Schuur hebben we dan weer meer zalen."
Dat Keti Koti daardoor een soort reizend bestaan door de stad krijgt, vindt ze ook niet erg. Met een optocht met een brassband van het station naar het theater in de binnenstad hoopt ze dat steeds meer mensen aanhaken. "Het is dit jaar een beetje een lastige werk- en schooldag", weet de organisator. "Maar vorig jaar waren er 1.200 gasten, we hopen dat er dit jaar minstens zoveel mensen komen."
Witte stad
Het feest in Haarlem heeft wel een ander karakter dan in Amsterdam. "Haarlem is natuurlijk best een witte stad qua bevolking. Maar wij willen hier een bijdrage leveren aan de bewustwording."
Volgens Frederique sluimert er hier ook teveel discriminatie en polarisatie. "Wat er in heel Nederland gebeurt, gaat echt niet aan Haarlem voorbij. Sommige groepen zijn meer de dupe van de stemming in dit land."
Het artikel gaat door na wat achtergrondinformatie en actuele ontwikkelingen.
Op 1 juli 1863 werden de slavernij in Nederland en de koloniën afgeschaft. Nederland was daarin een van de laatste landen in Europa.
In zo'n 230 jaar heeft Nederland honderdduizenden mensen tot slaaf gemaakt en verscheept van Afrika naar de Antillen en Suriname. Keti Koti betekent 'ketenen verbroken'. Verwijzend naar de boeien, waarmee slachtoffers werden vastgezet.
Dat de strijd tegen ongelijkheid nog niet is gestreden, blijkt ook wel uit de toename in het aantal discriminatiemeldingen in Noord-Holland. De meeste meldingen en klachten kwamen binnen op grond van herkomst, huidskleur en etniciteit. Bij antidiscriminatiebureaus kwamen hierover 238 meldingen binnen. In 2022 waren dat er 179. De politie registreerde 336 incidenten tegenover 293 in het jaar daarvoor.
Smet op Keti Koti
De afwezigheid van PVV'er Martin Bosma als vertegenwoordiger van de Tweede Kamer bij Nationale Herdenking Slavernijverleden in het Oosterpark werpt een smet op Keti Koti in Amsterdam. Bosma liet zich eerder negatief uit over het herdenkingsjaar slavernijverleden, dat op 1 juli wordt afgesloten.
Zo noemde Bosma het 'slavernijgedram', 'anti-blank racisme', en 'propaganda en indoctrinatie' ten aanzien van het slavernijverleden. Zijn uitnodiging is ingetrokken en er is geen vervanger. Wel zal een aantal Tweede Kamerleden op eigen initiatief aanwezig zijn.
Frederique Janss weet door haar baan bij Discriminatie.nl, waar ze zich al 22 jaar met hart en ziel voor inzet, dat er steeds meer klachten zijn die het meldpunt moet verwerken. "Ik maak me daar wel zorgen over. Ik vind artikel 1 van de grondwet heel belangrijk. Er is zoveel oneerlijk."
"Mensen zijn vaak met stomheid geslagen als ze voor het eerst uitgescholden worden"
Rechtvaardigheidsgevoel
Zelf heeft ze nooit te maken gehad met discriminatie, maar het rechtvaardigheidsgevoel zit in haar DNA. Scheldwoorden die mensen uit de regenbooggemeenschap of vrouwen met hoofddoekjes worden toe geslingerd, doen ook haar zeer. En ook de donkere Haarlemse bevolking krijgt volgens haar genoeg te verduren, zonder in te gaan op details. "Maar mensen zijn vaak met stomheid geslagen als ze voor het eerst uitgescholden worden. Het is zo verdrietig."
Excuses door burgemeester
Vorig jaar bood burgemeester Jos Wienen nog excuses aan voor het slavernijverleden, waaraan ook Haarlem destijds een grote bijdrage leverde. In het boek Koloniaal Haarlem staan de zwarte bladzijden uit de stad beschreven.
Dat Keti Koti in Haarlem de rustige variant is van het herdenkingsfeest in Amsterdam, is volgens Frederique Janss alleen maar goed. "Het is ook ontstaan uit de behoefte aan wat minder drukte. Niet iedereen wil dat. En ik vind het ook belangrijk dat het in het hele land wordt gevierd. Het is echt ons aller verleden."
Hoe Haarlem de ketenen verbreekt:
Keti Koti wordt traditioneel gevierd op 1 juli, de datum dat Nederland de slavernij in Suriname en het Caraïbische gebied afschafte, nu 151 jaar geleden. Dit jaar valt dit datum op maandag. Het weekend voorafgaand aan de officiële viering staan er in de stad ook al evenementen gepland:
- zaterdag 29 juni: stadswandelingen 'Sporen van Slavernij' vanaf het standbeeld van Laurens Coster op de Grote Markt
- zaterdag 29 juni: rondleidingen in het Teylersmuseum, met aandacht voor de collectie die soms een ongemakkelijke erfenis is
- zondag 30 juni: cultureel en educatief programma in concertgebouw Phil, met workshops voor kinderen, muziek, heri heri (een Surinaams gerecht dat haar oorsprong kent op de plantages, red.) bereid door Haarlemse chef-koks, en een speciale TEDxTalk. Na de opening om 11.30 uur in Phil is er een processie naar de Grote- of Sint Bavokerk, waar een herdenkingsdienst wordt gehouden vanaf 13.00 uur en een krans wordt gelegd.
1 juli
Deze nevenactiviteiten van Keti Koti worden door partijen die zich hebben verenigd in een netwerk Koloniaal Verleden Haarlem. Het echte Keti Koti-feest vindt maandag 1 juli plaats in De Schuur.
Om 15.00 uur begint de optocht vanaf het Stationsplein naar het theater aan de Lange Begijnestraat, onder begeleiding van de band Earthquake. Een uur later volgt het plengoffer, dat is een ritueel om de tot slaaf gemaakte voorouders te eren en te herdenken.
Daarna zijn er films, workshops, optreden van verhalenverteller Wijnand Stomp, een muziekvoorstelling en gastsprekers. Ook burgemeester Jos Wienen houdt een toespraak, hij deed veel onderzoek naar het slavernijverleden van Haarlem. En er zijn natuurlijk heel veel muziek en lekkere hapjes.
Meer nieuws uit Haarlem e.o.?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit Haarlem en omgeving. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Haarlem.
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]