Rob van het KNMI gaf code rood af bij storm Poly

Op dinsdagmiddag 4 juli 2023 zit een team van het KNMI bij elkaar om het naderende lagedrukgebied te bespreken. Rob Sluijter is pikethouder van dienst en leidt de vergadering. Het team ziet op de weermodellen verschillende scenario's ontstaan, maar de echte uitwerking is onzeker. 

Op dat moment is de kans dat dit kleine lagedrukgebied zich ontwikkelt in een zware storm slechts 5 procent. Om code oranje af te geven moet de kans dat het gebied zich ontwikkelt naar een storm 60 procent zijn. Op dinsdagmiddag is daar zeker geen sprake van.  

"Sommige computersystemen gaven aan dat de storm heel zwaar kon gaan worden en dat hebben we toen ook gecommuniceerd", vertelt Sluijter. "Maar de kans op een ‘worst case-scenario' was maar vijf procent. Voor zo'n kleine kans geef je geen code rood af." Die middag neemt het team een besluit: code geel.  

Code oranje

Op de nacht van 4 op 5 juli wordt Sluijter rond 02.30 uur wakker gebeld door zijn collega, een meteoroloog die op dat moment in de werkkamer van het KMNI zit, waar 24 uur per dag het weer nauwlettend in de gaten wordt gehouden. De storm is gespot op de Noordzee en  zwaarder geworden. Het team geeft die nacht om 03.11 uur code oranje af. "Maar we wisten ook donders goed dat we niemand echt zouden bereiken, zo middernacht."

Om 07.00 uur 's ochtends wordt Sluijter opnieuw gebeld. 'Rob, het worst case-scenario komt uit. We moeten nú aan de noodrem trekken', hoort Sluijter door zijn telefoon. Om 07.53 uur kondigt het team meteen code rood af, in de hoop dat mensen nog net op tijd maatregelen kunnen treffen.

Chaos

Die ochtend worden vluchten geannuleerd, past de NS de treintijden aan en krijgen leerlingen het advies om thuis te blijven. Er worden NL-alerts verzonden om mensen te waarschuwen om binnen te blijven. Volgens verzekeraar Interpolis zijn er 500 schadeclaims binnen gekomen, waarvan twee derde uit Noord-Holland.

Tekst gaat verder onder de foto.

Binnen enkele uren laat Poly een enorme ravage achter. Ondanks de omvang van zo'n dertig kilometer, wat klein is voor een storm, was de impact enorm. Honderden bomen zijn omgevallen en huizen zijn ernstig beschadigd. In Haarlem is er zelfs een 51-jarige vrouw onder een boom gekomen en overleden. 

In de 24 jaar dat Sluijter bij het KMNI werkt heeft hij nog nooit meegemaakt dat zo'n klein weersysteem tot zo'n hevige storm leidde als bij Poly. "We hebben er echt met open ogen naar gekeken. Het gaat bij ons nog steeds over die storm. We hebben wel vaker stormen, maar het gebeurt meestal niet dat het zo klein, maar explosief is."

Tekst gaat verder onder de foto.

Of er meer schade was geweest als het KMNI geen code rood had afgegeven, dat kan Sluijter niet zeggen. "Je weet niet of er meer mensen waren overleden of minder huizen waren beschadigd." Toch is goede communicatie over kleurcodes en de betekenis daarvan enorm belangrijk. "Het kan het verschil maken of iemand wel of niet naar buiten gaat."

Trampoline

Het is volgens Sluijter belangrijk dat mensen goed worden geïnformeerd als er extreme weersomstandigheden aankomen. "Mensen kunnen zelf ook veel doen om schade te beperken, maar weten niet altijd wat ze moeten doen." Hij noemt als voorbeeld de trampoline. "Die waaien bij een kleine windvlaag al door de tuin heen. Als mensen zich daarvan bewust zijn en deze vastzetten, is de kans kleiner dat deze wegwaait en tegen het huis van je buurman beland."

Het tijdig inlichten en voorbereiden van burgers kan dus leiden tot minder schade, merkt het KMNI. "Verzekeraars merken echt een schadeverschil als mensen weten wat ze moeten doen als er een storm aankomt."