Haarlems college schrapt referendumverordening na verloren strijd om parkeren

De huidige verordening waarin de regels rond een volksraadpleging staan, stamt uit 2022. In aanloop naar het referendum over het invoeren van betaald parkeren in maart bleek het al niet echt te boteren tussen de coalitiepartijen en de vijf leden van de referendumcommissie.

Het gemeentebestuur probeerde het referendum tegen te houden, maar werd op de vingers getikt door de rechter. De referendumcommissie had al gewaarschuwd dat de bezwaren van de coalitie geen stand zouden houden voor de rechter en kreeg daarin dus gelijk. 

Collectief ontslag

In de evaluatie van het referendum kreeg de gemeente flinke kritiek van de referendumcommissie, omdat hun adviezen maar deels of helemaal niet werden overgenomen. Uiteindelijk dienden de vijf leden van de commissie op 1 juli collectief hun ontslag in bij de gemeenteraad, na gesteggel over het moment waarop de leden zouden aftreden. Een opmerkelijke timing, omdat de termijn van drie van de vijf leden toch al op 14 juli afliep. 

De ontslagbrief is pittig van toon. Zo staat er: "Dit verzoek is niet lichtvaardig tot stand gekomen. Wij ervaren een fundamenteel gebrek aan vertrouwen in ons als uw adviescommissie, wat een optimaal en constructief functioneren van de commissie als adviseur van de raad in de weg staat. Tegen deze achtergrond achten wij ons onvoldoende in staat om op een goede manier een bijdrage te leveren aan het referendumproces in de gemeente Haarlem."

Komende dinsdag is er een extra vergadering van de raadscommissie Bestuur over dit onderwerp. Burgemeester en wethouders stellen dan voor om de hele referendumverordening in te trekken, zodat de gemeenteraad een nieuwe regeling kan opstellen. 

Wakkert wantrouwen aan

De SP en Jouw Haarlem stellen er donderdag al raadsvragen over. SP-fractievoorzitter Ruud Kuin windt zich behoorlijk op over de gang van zaken. "Dit is onvoorstelbaar. De gemeente werpt hier een blokkade op voor het enige democratische instrument dat Haarlemmers hebben: het referendum. Dit verwacht je niet in een democratie. Er leeft in delen van de stad al wantrouwen richting de politiek. Dit wakkert dat wantrouwen alleen maar aan." 

Kuin verwacht dinsdag een pittig debat over de kwestie. "We nemen het hoog op. Ze willen van de verordening af, omdat ze de regie kwijt zijn. Bovendien kwam de commissie het college al een heel eind tegemoet in de discussie over het moment van aftreden." Kuin wijst erop dat het college begin juni al schreef dat een vernieuwde commissie 'de kwaliteit van advisering, besluitvorming en opvolging van een referendum ten goede kan komen.'

Op de vraag of burgemeester en wethouders van de huidige regels rond volksraadplegingen af willen, omdat het parkeerreferendum werd 'verloren', antwoordt de SP-er: "Dat vind ik wel een mooie samenvatting, ja."

'Uitslag speelt geen rol'

Daar is fractievoorzitter Maarten Wiedemeijer van de PvdA het niet mee eens. "De uitslag van het referendum speelt hier geen rol in. Het is simpelweg zo dat er nu geen referendumcommissie is dat de verordening niet uitvoerbaar is. Als die weer compleet is, komt er gewoon weer een verordening. De referendumverordening heeft als eis dat er een referendumcommissie moet zijn, veel spannender is het niet."

De conclusie blijft dat er voorlopig geen nieuw referendum kan worden uitgeschreven in Haarlem.