Opvang Oekraïners steeds minder werk voor gemeenten: "Ze worden zelfredzamer"

In de gemeente Medemblik worden zo'n 500 mensen opgevangen. Deels bij gastgezinnen of in huurhuizen, maar ook bij twee opvanglocaties in Andijk en Opperdoes. Bij de eerste, verzorgingshuis Sorghvliet, ontmoeten we Tim Winkster. Hij is locatie-manager namens Medemblik. 

Hij leidt ons kort rond door vleugels van het gebouw, waar 95 Oekraïners verblijven. "Meer kunnen er ook niet bij. Maar zodra iemand vertrekt, staat de volgende al klaar. We hebben een wachtlijst."

Van keuken, wasruimte tot opvangkamers

Via de receptie komen we bij de gezamenlijke ruimte met buitenterras. Waar onder meer Nederlandse taallessen door vrijwilligers worden gegeven. "Dat gebeurt twee keer per week, al twee jaar lang." De route wordt vervolgd langs een gezamenlijk wasruimte en keuken. Het oog valt op een papier op de muur. Waar in het Engels staat geschreven dat het iemands favoriete koekjesrecept is. 

Ook laat Tim de noodkamer zien. Een simpel ingericht en klein appartement. Met daarin twee bedden, een eigen douche en toilet en nog een stoel. Vergelijkbaar met de andere verblijven in het gebouw. "Deze kamer is, zoals de naam al zegt, voor noodgevallen. Bijvoorbeeld mensen die in scheiding liggen, of mensen die niet langer in een particuliere opvang kunnen verblijven en daardoor op straat komen te staan."

Tekst gaat verder onder de foto.

Het bijzondere is dat het gebouw gedeeld wordt met anderen. De lokale huisarts zit er, de biljartvereniging speelt er de wekelijkse potjes en ook de ouderen van het verzorgingshuis komen bij de kapper die in het gebouw zit. "Het contact met de omwonenden is ook goed. Onze bewoners nodigen ze ook jaarlijks een keer uit, om hun dank te uiten", vertelt Tim.

Om maar aan te geven hoe soepel de opvang verloopt. Maar hoe anders was dat in het begin? "Mensen moesten echt op weg worden geholpen." Er was een taalbarrière en daarnaast de nodige cultuurverschillen. Lachend vertelt Tim een anekdote over de zwemles voor Oekraïense kinderen.

Oekraïeners en regen blijkt lastige combinatie

"Iemand die betrokken was bij Het Zwembad in Midwoud was bereid ze vrijwillig zwemles te geven, omdat hij het belangrijk vond dat ze konden zwemmen. 'Ik zie wel effe hoe we dat doen, dat regelen we wel', zei hij toen."

Maar als hij klaarstaat om les te geven, is er geen kind te bekennen. Hij besluit te fietsen naar de opvang, waar hij ze treft. "Hij vroeg waar ze bleven. Toen zeiden ze: 'Het regent buiten'. Het miezerde een beetje. Dus zei die zwemleraar: 'Jullie benne nou in West-Friesland en de zwemles gaat altijd door'. Toen gingen ze keurig met hem mee."

Dat Noord-Hollanders buiten lopen of fietsen in de regen, daar snappen de Oekraïners weinig van. "Dat zijn ze ook niet gewend. Als er ook maar een druppeltje regen valt, rijden ze de auto voor. Daar moesten ze in het begin echt aanwennen."

Wat de locatiemanager van de gemeente opvalt, is dat de Oekraïners zichzelf steeds beter weten te redden. "Het ministerie vraagt van ons om te werken aan de zelfredzaamheid van deze groep. Nu het allemaal geregeld is, hebben wij ook onze dienstverlening zo aangepast, dat we ze eigenlijk al voorbereiden op het punt dat ze niet meer bij ons wonen."

Opvang blijft zeker tot maart 2026

Zover is het voorlopig nog niet. De opvang blijft in ieder geval tot 4 maart 2026 geopend. De Oekraïners hebben een bijzondere status. Dat betekent dat ze niet hoeven in te burgeren, maar ook dat ze op dit moment geen asiel kunnen aanvragen.

Waar het nodig is, wordt hulp geboden, maar de meesten redden het prima zelf. Ze spreken de taal al redelijk en hebben vaak een baan. "Nog maar 11 procent in de gemeente is afhankelijk van leefgeld, dat gaat om de meer kwetsbare mensen", legt Tim uit. "Ze willen zelf ook graag zelfstandig zijn. Het gaat vaak om mensen die in Oekraïne ook een goede baan hadden en een hypotheek. Ze moesten natuurlijk wel hun weg hier vinden, maar ze zijn heel goed in staat om dingen zelf te doen."

Eigen bijdrage

Sinds 1 juli betalen ze ook een eigen bijdrage voor de opvang. Voor gas, water en elektra. Dit is door de overheid ingesteld en bedraagt 105 euro per volwassene, met een maximum van 210 euro per gezin. "De bewoners vinden het superlogisch en ze vinden het bedrag nog laag. Maar eigenlijk loopt het allemaal heel soepel."