Een luisterend oor na een heftige gebeurtenis: hoe wordt dat precies geboden?

'Hallo met Slachtofferhulp, hoe gaat het met u? Wat kunnen we voor u doen?' Het is steevast het eerste wat je hoort wanneer je contact opneemt met Slachtofferhulp. Een organisatie die er is voor slachtoffers van misdrijven, maar ook voor omstanders en ooggetuigen. 

Eerder deze week waren veel mensen getuige van een heftig incident in Heerhugowaard, waar ook beelden van werden rondgestuurd. Veel ooggetuigen daarvan hebben zich daarna gemeld bij de hulporganisatie. "En er kloppen ook mensen bij ons aan die de video hebben gezien. Die ondersteunen wij ook," vertelde Slachtofferhulp eerder aan NH. 

Vaak maken mensen maar één of twee keer in hun leven een heftige gebeurtenis mee, vertelt Roy Heerkens van Slachtofferhulp Nederland. Hij legt uit dat de reactie daarop van iedere persoon anders is.

"Bij een heftige gebeurtenis of bij het zien van ingrijpende beelden wordt het lichaam onverwacht geconfronteerd. Het reageert daarop automatisch: je vecht, vriest of vlucht." Het is een reactie onder invloed van adrenaline waar je geen invloed op hebt. Het moment dat je weer op een veilige plek bent en de situatie is geweken, zakt de adrenaline weer. 

Veel specialisten 

In de uren, dagen en soms zelfs weken die daarop volgen, kan het zo zijn dat je daarvan stressklachten krijgt. Sommige mensen liggen na een heftig incident bijvoorbeeld nachten lang wakker, of eten weinig. Andere mensen worden hyper, weer anderen trekken zich juist wat meer terug. Het zijn volgens Heerkens heel normale reacties op een ingrijpende en onverwachte gebeurtenis. 

Vaak roept de politie op, na (het zien van) zoiets, contact op te nemen met Slachtofferhulp. Dat kan op verschillende manieren. Zo kun je gratis bellen naar de hulplijn, ook zijn er in Noord-Holland drie fysieke plekken waar je in huiselijke sfeer over je gevoelens kunt praten. In Alkmaar, Amsterdam en Haarlem kun je altijd terecht. 

Wat volgt is een 'oordeelloos luisterend oor'. Als je contact opneemt, zit aan de andere kant van de lijn, of tafel, altijd een getrainde professional, aldus Heerkens. Van verkeersongelukken tot seksueel geweld: binnen de organisatie werken allerlei specialisten. "Wij vragen naar hoe het gaat en horen graag aan wat slachtoffers kwijt willen. Ook leggen we uit wat mogelijke reacties kunnen zijn als je getuige bent geweest van een heftige gebeurtenis."

Veerkracht 

De gesprekken zijn vertrouwelijk, gratis en kunnen in alle talen gevoerd worden. En die gesprekken gaan over van alles. De ene keer geven sommige slachtoffers aan in eerste instantie verbaasd te zijn van hun reactie. Dat ze bijvoorbeeld hadden verwacht te bevriezen, maar juist gingen helpen, aldus Heerkens. 

Hij vervolgt: "Wij leggen dan uit dat je daar geen invloed op hebt. Het kan ook zo zijn dat je de ene keer op een bepaalde manier reageert, en de andere keer weer anders. Het heeft niks met jou als persoon te maken."

Wat ook meespeelt bij slachtoffers is de gesteldheid op het moment van de heftige gebeurtenis. "Als je in scheiding ligt of je bent werkloos, heb je minder veerkracht tijdens een ingrijpende gebeurtenis. Maar als je goed in je vel zit, ben je vaak veerkrachtiger." En daarom zijn bij sommige mensen één of twee gesprekken voldoende, andere mensen hebben wat langer nodig. En dat geeft helemaal niks, vervolgt Heerkens. "We kijken per slachtoffer naar de juiste en passende hulp."

Vertrouwen 

Een andere keer gaat het minder over emoties, maar is het gesprek meer informatief van aard en wordt er uitleg gegeven over stressreacties. Een herbeleving is daar een voorbeeld van. Heerkens: "Wij kunnen mensen dan geruststellen en leggen uit: dit is wat de meeste slachtoffers overkomt. Het is een normale reactie op een abnormale gebeurtenis." Het helpt daarbij aan te geven dat de klachten bij een merendeel van de slachtoffers weer verdwijnen.