Babi pangang deed ontvoerders Heineken de das om: Johan van Kastel blikt terug op zijn leven als politieman

Johan van Kastel was 22 jaar oud toen hij in 1979 naar Amsterdam kwam. Want daar gebeurde het. "Ik kwam uit de provincie - eigenlijk zo groen als gras - hup naar het grote woeste Amsterdam. Een van de eerst meldingen waar ik op af moest was een 30. Of ik naar het Weteringplantsoen wilde gaan want daar ligt een spuiter. Ik had geen idee wat een spuiter was. En toen zag ik het. Er lag hier een jongeman met de heroïnespuit nog in zijn arm. Met zijn hoofd op het randje van een bankje. Die was hier ter plekke overleden. Toen was wel snel duidelijk wat een spuiter is."

Junks en krakers

Niet lang na zijn aankomst in Amsterdam begon Van Kastel met de opleiding voor de mobiele eenheid. "Amsterdam was gewoon woelig, roerig, onrustig. Heroïnegebruik was aan het opkomen of was al volop aan de gang. Krakers en autonomen waren superactief. Denk aan de kroningsrellen in 1980. Het is jarenlang superonrustig, vijandig en ook wel gewelddadig geweest. Van beide kanten. Ja, de eerlijkheid gebiedt dat wel te zeggen."

In 1983 worden Alfred Heineken en zijn chauffeur Ab Doderer ontvoerd. Van Kastel was toen nog maar vier jaar in dienst bij de politie maar kreeg meteen een grote verantwoordelijkheid. "Ik kreeg de leiding over het observatieteam, de Criminele Inlichtingendienst, de telefoontapcentrale en de technische jongens. Om samen de daders op te sporen."

Al snel denkt de politie de ontvoerders in het vizier te hebben. Er werd met informanten gesproken en langzaam konden er steeds meer namen van het lijstje 'mogelijke daders' worden afgestreepd. "Uiteindelijk kwam er een tip binnen, tip 547, dat het in die groep (de groep rond Cor van Hout en Willem Holleeder, red.) gezocht moest worden. De groep van de Timmerfabriek aan bedrijventerrein de Heining."

Garnalen en babi pangang

"We hebben en paar hele mooie observaties gedaan. Eén daarvan was dat een van de verdachten, Martin Erkamps, Chinese maaltijden ging halen in Halfweg. Twee porties, eentje met garnalen en eentje met babi pangang. Als Heineken en Doderer tot laat werkten nam Heineken eigenlijk altijd iets met garnalen en  Doderer meestal babi pangang. Toen dachten we 'dit is de plek waar ze zitten'. Op 30 november werden de gijzelaars door de politie gevonden. "En toen was de euforie enorm."

Bijlmerramp

Wat grote indruk heeft gemaakt op Van Kastel is de Bijlmerramp in 1992. Hij was samen met het Rampen Identificatie Team (RIT) verantwoordelijk voor het identificeren van de slachtoffers. "Het onderzoek van het IRT vond veel plaats in een loods op Schiphol-Oost. Uiteindelijk begon het daar ook een beetje raar te ruiken. Door al het lichaamsmateriaal dat daar was opgeslagen om onderzocht te worden. Dat heeft wel een bizarre indruk gemaakt. Uiteindelijk hebben we 43 slachtoffers geïdentificeerd."

In de strijd tegen de georganiseerde misdaad en vooral de drugshandel werd begin jaren negentig werd het Interregionaal Rechercheteam opgericht, het IRT. In 1993 krijgt Van Kastel de leiding over het IRT en hij schrikt zich kapot. "Het werd me vrij snel duidelijk dat het team criminelen was gaan inzetten om een eigen drugslijn op te zetten vanuit Zuid-Amerika. Hup, zo de vrije markt Europa in. Gewoon een corrupte uit de hand gelopen opsporingsmethode. En daar heb ik toen een eind aan gemaakt. Ik heb gezegd: 'Dat kan niet. Wij zijn de boef niet, wij moeten de boef vangen'. 

Het werd hem niet door iedereen in dank afgenomen. ""De procureur-generaal en de hoofdofficier van justitie in Noord-Holland eisten mijn kop." Uiteindelijk kwam er een parlementaire enquêtecommissie met als gevolg dat twee ministers moesten aftreden. 

Onderduiken

Van Kastel heeft vanwege de IRT-affaire nog een tijd lang moeten onderduiken met zijn gezin na zware bedreigingen. "Ik was in die tijd heel erg op mijn hoede. Er was elke dag een situatie van dreiging, spanning en intimidatie omdat heel veel mensen het niet eens waren met mijn opvattingen. Dus ik durf wel te zeggen dat ik paranoia ben geworden toen."

Na zijn loopbaan in Amsterdam werkte Van Kastel nog als politiechef in Nijmegen, was hij hoofd van de Nationale Recherche, werkte hij bij Holland Casino en het Openbaar Ministerie. Hij was directeur Veiligheidsregio Gelderland-Zuid toen hij vorig jaar met pensioen ging. "Ik ben heel tevreden over mijn carrière. Ik heb het geluk gehad bij heel veel grote, spraakmakende zaken betrokken geweest te zijn."