Héél even dacht Hoorn een eigen hunebed te hebben

Arnold Wegner (PvdA) en Chris de Meij (Hart voor Hoorn) dachten vorige maand dat ze op het stadsstrand van Hoorn een bijzonder stukje geschiedenis hadden gevonden. De enorme keien die daar al honderden jaren liggen zouden niet zomaar een paar stenen zijn, maar overblijfselen van eeuwenoude Drentse hunebedden. 

Maar hun voorstellen voor een eervolle vermelding, zoals een eigen hunebed bouwen, een paar stenen terugbrengen naar Drenthe, of desnoods een informatiebord, kregen bij het college geen gehoor.  

Want, zegt de gemeente Hoorn, uit onderzoek blijkt dat de parkeerkeien op het Hoornse stadsstrand helemaal geen Drentse hunebedden zijn. Harry Huisman, geoloog bij het hunebedcentrum in Drenthe, onderzocht de keien al in 2018 en concludeerde dat slechts één kei, gespleten in 13 stukken, een deksteen van een hunebed betrof. Die stenen liggen alleen niet in Hoorn, maar in Etersheim, in de gemeente Edam-Volendam.  

Gelukkig zijn die Hoornse keien ook weer niet helemaal 'gewoon', zegt Huisman. Want de keien komen wel degelijk uit Drenthe en zijn rond 1730 naar Noord-Holland gebracht om de dijken te versterken. De oorspronkelijke houten dijken waren dusdanig beschadigd, dat ze Hoorn niet meer konden beschermen tegen het water. “Drentse keien zijn destijds door heel Nederland verhandeld. Het is een heel bijzonder verhaal.”

Paalworm

Dat Hoorn in de achttiende eeuw zoveel stenen nodig had om de dijken te verzwaren, is te danken aan een klein beestje: de paalworm. Het dier, dat op een mossel lijkt, heeft een verwoestende reputatie vanwege het vernietigen van alle soorten houtwerk. Met zijn kleine schelp als gereedschap boort hij zich in schepen, sluisdeuren en dus in de palen van de dijken van Hoorn. 

Niet alleen de dijken van Hoorn kregen versterking. Tot aan Volendam werd de kust volgestort met stenen. “In die tijd bestond er nog geen beton of asfalt, er was weinig hard materiaal beschikbaar. Het enige wat ze konden bedenken was dat er een hoop keien lagen in Drenthe”, zegt Harrie Wolters, voorzitter van het Hunebedcentrum in Borger.

"Handelaren zochten de hele provincie af naar nieuwe stenen”, vervolgt Wolters. “Ze prikten in de grond om te voelen of er een kei lag en verscheepten vervolgens scheepsladingen vol naar Noord-Holland. Op de bodem van de Zuiderzee worden nog steeds schepen gevonden met alleen keien in het ruim."

Oerpark

Wegner en De Meij geven daarom ook niet op. “Wij hebben dat voorstel voor een hunebed gedaan omdat we wisten dat het zou opvallen. Maar het gaat ons eigenlijk om het hele verhaal. Of het nou een hunebed is, of niet. Dat er duizend stenen op het stadsstrand van Hoorn liggen die met de boot uit Drenthe zijn gehaald, is bijzonder genoeg.”

Wolters van het hunebedcentrum is het daar volmondig mee eens. Om de stenen eer aan te doen heeft hij Wegner en De Meij aangeboden om een paar keien naar het hunebedcentrum in Drenthe te halen. Volgens de voorzitter is er reden genoeg om juist deze Hoornse stadsstenen een speciale plek te geven in het 'oerpark'. "Bijna niemand kent het verhaal terwijl het een bijzondere band tussen Drenthe en Noord-Holland vertelt. Het zou geweldig zijn om hier in het park een paar stenen naast elkaar te leggen, met een bordje dat uitlegt waar ze allemaal zijn geweest."

De raadsleden hopen dan dat ze de komende tijd aan de slag kunnen om de stenen naar Drenthe te brengen. "Het is een prachtig verhaal en dat willen we graag vertellen. Als het college niet mee wil doen, huren we zelf een vrachtwagen. Het hoeft echt niet veel te kosten, maar het is te bijzonder om er niets mee te doen."