Kees en Pia dreigen huurhuis te verliezen door protest om woonwagenplek

Kees en Pia wonen al ruim 25 jaar in een huurhuis aan de Geulstraat in Alkmaar. Met grote tegenzin, want liever vandaag dan morgen keren ze weer terug naar hun leven op het woonwagenkamp. In de hoop nog eens kans te maken op een standplaats, schreven ze zich in 1998 in voor een standplaats in Vroonermeer bij de gemeente.

Al meer dan 35 jaar vragen Alkmaarse reizigers, die noodgedwongen in huizen wonen, om nieuwe standplaatsen. Door een actief uitsterfbeleid hield de gemeente dat jarenlang tegen. Sinds 2014 staat de woonwagencultuur op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Woonwagenbewoners hebben daardoor het recht om volgens die tradities te mogen leven.

'Gemeenten moeten er dus voor zorgen dat woonwagenbewoners volgens hun culturele identiteit kunnen wonen. Dit betekent onder andere dat gemeenten weten hoeveel behoefte er is aan standplaatsen en te zorgen dat er voldoende standplaatsen zijn', aldus de Nationale Ombudsman in een rapport.

Onderaan de lijst

Sinds een jaar ligt er in Alkmaar nieuw beleid voor woonwagenbewoners. Binnen drie jaar belooft de gemeente 31 nieuwe standplaatsen op bestaande kampen. Maar niet iedereen komt aan de beurt: de eerdere wachtlijst van standplaatsverhuurder Woonwaard is ongeldig verklaard.

Die lijst zou volgens verantwoordelijk wethouder Jasper Nieuwenhuizen zelfs 'nooit enige status' hebben gehad, reageerde hij destijds tegen NH. "Het was slechts een inventarisatie."

Alleen in Alkmaar geboren reizigers of mensen met directe familiebanden op de bestaande kampen maken nu nog kans op de 31 nieuwe plekken. Een mokerslag voor Kees, Pia en tientallen andere reizigers, die hierdoor buiten de boot vallen. 

Uit protest tegen het beleid van Alkmaar besluiten Kees en Pia in november 2022 een minikamp te beginnen. Samen met Bertus, een andere gedupeerde woonwagenbewoner, staan ze op een leegstaand terrein met een paar kampeerwagens aan de Alexander Flemingstraat in Oudorp. Dat wordt gedoogd door de gemeente. 

Nutsvoorzieningen zijn er niet, maar met wat jerrycans gevuld met water, een gasstelletje en een toiletcabine is het best te doen, vertelt Pia. "We kamperen daar, maar slapen wel nog een of twee keer per week thuis. Ook gaan we om de dag naar huis om te douchen, de post op te halen en we draaien daar onze wasjes."

Onderzoek

Eind augustus ontvangen Kees en Pia een uitnodiging van wooncorporatie Kennemer Wonen. "Er werd gevraagd of we onze bankafschriften en bonnetjes van de supermarkt wilden meenemen. Tijdens dat gesprek op 18 september kregen we te horen dat er onderzoek is gedaan naar het gebruik van de woning." 

Na verschillende huisbezoeken, het posten bij de woning, gesprekken met de buurt en een meting van de waterstanden, stelt de wooncorporatie dat de huurwoning niet hun hoofdverblijf is. Het stel moet binnen een week de woning opzeggen.

’Geen wasserette of badhuis’

"Het is onzin dat het niet ons hoofdverblijf is. We kamperen daar niet en voor onze lol. We slapen nog een paar keer per week in ons huis. Toen ik vertelde dat we er regelmatig zijn en daar ook nog steeds douchen en wassen, kreeg ik als reactie dat het geen badhuis of wasserette is", zegt Pia. "Ik vroeg nog of het besluit kon worden teruggedraaid als ik in elk geval weer thuis ging wonen. Maar nee, daar was het te laat voor."

"Een van de voorwaarden is dat het hoofdverblijf de woning is. Is dat niet het geval, dan kan dat aanleiding zijn het huurcontract te beëindigen", zegt Kennemer Wonen tegen NH. "Volgt er geen vrijwillige huuropzegging, dan ondernemen we verdere juridische stappen. Met alle mogelijke gevolgen en (extra) kosten die daarmee gemoeid gaan."

Onnodige leegstand

De wooncorporatie wil zo naar eigen zeggen voorkomen dat de woning onnodig 'leeg' blijft staan. "Daarmee is de woning weer beschikbaar voor woningzoekenden, die netjes staan ingeschreven voor een sociale huurwoning en hier ook gebruik van zullen maken."

"Het komt heel koud op ons dak, we zijn er ziek van", reageert Kees. "We onderhouden het, betalen altijd netjes de huur en slapen er gewoon nog steeds een paar keer per week. Er wordt totaal geen rekening met onze situatie gehouden. Ons protest hebben we destijds netjes gemeld aan de verhuurder. Ook dat het wel een tijdje kon gaan duren. We zijn toen niet gewaarschuwd of teruggefloten. En nu word je er op je oude dag gewoon zonder pardon uitgegooid."

‘Rug tegen muur’

Pia heeft het kamp inmiddels verlaten en is met haar gepakte boeltje terug naar huis gegaan. Ook omdat hen een nieuw probleem wacht: de gemeente heeft laten weten dat hun protestkamp in de zomer van 2025 wordt ontruimd voor nieuwbouw. 

"Met het uitsterfbeleid heeft de gemeente het ons jarenlang onmogelijk gemaakt. Nu vallen we weer tussen wal en schip, én raken we ons huis kwijt. Alleen omdat we opkomen voor ons recht op een standplaats, onze culturele identiteit. Je wordt steeds weer met je rug tegen de muur gezet."

"De situatie die is ontstaan voor de familie Machielse is natuurlijk heel vervelend. Of de familie in aanmerking komt voor een uitzonderingspositie voor een woonwagenstandplaats, zal bepaald moeten worden aan de hand van een beroep op de hardheidsclausule", reageert een woordvoerder van wethouder Nieuwenhuizen. 

"Hierover heeft de familie ongeveer een half jaar geleden een gesprek met de wethouder gehad. Hij heeft hen uitgenodigd om zo’n verzoek in te dienen, zodat daarnaar gekeken kan worden. Dat hebben ze tot nu toe helaas nog niet gedaan."

En dat gaan ze ook absoluut niet doen, legt Kees uit. "Daarmee gaan we akkoord met het nieuwe beleid en zetten we onszelf schaakmat. Dan belanden we in de laagste categorie, terwijl we op die oude lijst bovenaan stonden. Het is zinloos ons opnieuw in te schrijven. Dat gaan wij op onze leeftijd echt niet meer meemaken."