Directeur Tjeerd Schulting van Damen Shiprepair voelt zich gesteund door het besluit van de provincie om de locatie van zijn werf aan te wijzen als 'Industrieterrein van Provinciaal Belang'. Waar dit tot ongenoegen van de wethouder zorgt voor het stilleggen van grootschalige woningbouwplannen, ziet Schulting nu juist tijd ontstaan om 'goede gesprekken' te voeren en de beste oplossing voor alle partijen te vinden.
Bijna tienduizend woningen plus scholen en werkplekken voor duizenden mensen zouden er vanaf 2029 gebouwd worden op de plek van Damen Shiprepair. Daar ging onlangs een voorlopige streep door. Reden: de provincie besloot het gebied aan te merken als 'Industrieterrein van Provinciaal belang', in opdracht van het Rijk. "En dat terwijl Amsterdam een schreeuwend tekort aan woningen heeft", reageerde wethouder Van Dantzig in een brief aan de gemeenteraad.
Het Rijk benadrukte echter het belang van de werf voor de nationale veiligheid. De provincie erkent dat nu ook. "Capaciteit om grote schepen te onderhouden, te repareren en te verduurzamen is cruciaal voor de bescherming van onze nationale vitale belangen en strategische autonomie", staat in de omgevingsverordening. De werf zou daar een substantieel aandeel in hebben.
Militaire veiligheid
Directeur Tjeerd Schulting van Damen Shiprepair voelt zich erkend en zegt dat de jarenlange discussie over de bestemming van het gebied –scheepswerf of woningbouw – nu meer in balans is. Hij licht het belang van de werf nader toe. "Als land en regio wil je je eigen marinevloot kunnen repareren, mocht er een calamiteit zijn. Je wil het binnen je landsgrenzen kunnen doen, maar ook in de buurt van alle grote havens: Rotterdam, Amsterdam en Vlissingen. Dat is dus een stukje militaire veiligheid."
Hij vindt behoud van de scheepvaart ook passen bij de trend om dingen duurzamer en circulair aan te pakken: niet alles maar nieuw kopen, maar blijven repareren. "Die trend zie je ook in Amsterdam naar boven komen."
Havens, gegraven dokken en drijfdokken
De drie grootste havens van Nederland zijn respectievelijk Rotterdam, Amsterdam (met IJmuiden als toegangspoort) en Vlissingen. Bij al die havens heeft Damen Shiprepair Group gegraven dokken waar grote zeeschepen gerepareerd kunnen worden. In Amsterdam gaat dat om schepen tot 250 meter, in Rotterdam zelfs tot 400 meter.
Naast gegraven droogdokken bestaan er ook drijvende dokken, die verplaatst kunnen worden en dus van minder strategisch belang zijn. Damen heeft er een in Amsterdam (de Oranjewerf) en twee in Rotterdam. Buiten Damen om bevinden zich er nog twee drijvende dokken in Delfzijl en in Vlissingen.
Voor kleinere binnenvaartschepen zijn veel hellingen en kleinere drijvende dokken in Nederland.
Maar er speelt ook een emotionele reden mee dat Schulting zijn bedrijf graag in de stad houdt. "Ik ben een geboren Amsterdammer en kwam ter wereld op een woonboot. Scheepsbouw en Amsterdam horen bij elkaar, al bijna 750 jaar", aldus Schulting. "Wij zijn ook bezig met het maken van een groot cadeau voor de verjaardag van Amsterdam."
Hij snapt de woningnood en de 'oprukkende stad'. "We zijn zelf een Amsterdams bedrijf, dus we zitten er middenin. Waar het nu om gaat, is dat we af aan het koersen waren op een rampscenario voor de scheepsbouw in Amsterdam. Er is nu een periode van twee jaar afgesproken om andere scenario's te verkennen, dus het proces van plannenmaken voor het gebied met gemeente en ontwikkelaar gaat even in de koelkast. Nu is er meer tijd om met elkaar een goeie dialoog te voeren."
Verhuizen
Voor Schultings bedrijf is het belangrijk om dezelfde dokcapaciteit te behouden voor het Noordzeekanaal. "Natuurlijk zijn er concrete plekken waar we heen kunnen verhuizen. Maar het verhuizen van een werf van deze grootte is echt nog nooit gebeurd. Dat zou wereldnieuws zijn. De dokken zijn groot: van zeven meter dik beton. De kranen kunnen wel mee, maar die dokken zullen opnieuw gebouw moeten worden."
"Als je eenmaal weggaat uit de stad, ben je weg. Dan kom je niet zomaar weer terug"
Die operatie is dusdanig groot dat Schulting liever de tijd neemt om met alle partijen – overheden en ontwikkelaars – aan tafel te gaan zitten om te bedenken welk scenario het beste is. "Als je eenmaal weggaat, ben je weg. Dan kom je niet zomaar weer terug."
Open werf
Hoe groot zo'n dok is, hebben bezoekers tijdens Open Monumentendag afgelopen weekend kunnen ervaren. Volgens Schulting zijn er zo'n 1400 mensen langs geweest en hebben zijn mensen 52 rondleidingen gegeven. "Er ligt hier een heel groot schip in het dok. Mensen zagen iets wat ze nog nooit hadden gezien, ze stonden met open mond. Ze kwamen met hele leuke vragen, zoals: 'Hoe krijg je zo'n boot het dok in, hoe zorg je dat je er onderdoor kan lopen en dat-ie niet omvalt?'"
In mei heeft Damen ook minister, wethouders, gedeputeerden en Defensie op bezoek gehad. "We hebben toen een heel mooi gesprek gehad. Ik vind het wel jammer dat de wethouder nu blijkbaar niet blij is met het besluit van de provincie", zegt Schulting. "Damen is een echt Amsterdams bedrijf, wij zijn trots op de stad. Ik snap dat er heel veel belangen spelen, maar ook wethouders Van Dantzig en Van Buren hebben hier volmondig gezegd dat dit een prachtig maakbedrijf is. Ik weet dat een stukje in hen hier ook heel trots op is."
Volgend jaar tijdens Sail stelt Damen Shiprepair de Amsterdamse werf beschikbaar als 'festivalterrein'. Bezoekers kunnen naast een rondleiding op de werf daar ook alles te horen krijgen over de laatste maritieme innovaties op het gebied van duurzaamheid.