Castricummers breken brood met nieuwkomers: "Statushouders vind ik zo’n rotwoord"

Terwijl de zon nog volop schijnt, klinkt er binnen in de Schakel al veel geroezemoes. Aan de deur wordt elke bezoeker gevraagd hun naam en favoriete hobby op een sticker te schrijven. Ook krijgen ze de helft van een foto in hun handen gedrukt, waarop een belangrijke plek in Castricum is afgebeeld. "Daarmee kun je op zoek naar de bezitter van de andere helft. Om het ijs een beetje te breken", legt Pauline van Samen Castricum uit, de club die de avond organiseert. 

Het afgelopen jaar klonk nogal wat kritiek op hoe de gemeente Castricum omgaat met statushouders. Hoog tijd voor een positief en warm welkom dus, is de gedachte achter de ontmoetingsavond.

Langzaam maar zeker stroomt het vol met nieuwsgierige mensen. Het is drukker dan verwacht, zegt Marieke Kooter van GroenLinks. "We zijn enorm blij met deze opkomst. Veel meer dan we durfden te hopen." Ook zij heeft zich bij Samen Castricum aangesloten.

Drie tafels zijn gevuld met lekkernijen uit verschillende landen. Bijna elke bezoeker heeft iets meegenomen: van salades en hartige taarten tot koekjes en cake. De organisatie roept mensen op vooral met elkaar in gesprek te gaan. En wie het leuk vindt om taalmaatje te worden, kan zich daarvoor aanmelden. Terwijl er hier en daar in groepjes druk wordt gekletst, klinkt er muziek en worden er tussendoor gedichten voorgelezen.

Nieuwkomers

"De situatie rond statushouders is nu heel negatief", verklaart Kooter van GroenLinks. "Als raadslid en inwoner ben ik ook echt niet blij met hoe het hier gaat. Een rotwoord vind ik dat trouwens, statushouders. Liever zeg ik nieuwkomers. Met deze avond willen we zorgen dat mensen zich welkom voelen. Dat is in deze tijd heel belangrijk."

Awet (45) uit Eritrea woont sinds zeven jaar in Nederland. Samen met zijn zwangere vrouw en twee kinderen vindt hij het fijn wonen in Castricum. Maar heel veel sociaal contact heeft het gezin nog niet. "Ik werk als schoonmaker in verschillende verzorgingshuizen, daardoor spreek ik de taal steeds beter. Toch blijft communiceren lastig", legt hij uit. 

'Kleine fout, grote problemen'

"Een kleine fout kan voor grote problemen zorgen. Je moet het Nederlandse systeem ook goed kennen. Gesprekken met de gemeente zijn bijvoorbeeld lastig. Er is geen tolk beschikbaar. Ik begrijp het niet altijd en dan zeg ik soms maar 'ja, ja ja'."

De 35-jarige Mentamer uit Ethiopië hoopt ook wat meer sociaal contact te leggen. "Ik vind het leuk om mensen te ontmoeten en Nederlands met hen te praten. Nadat ik drie jaar lang taalles heb gehad, is dat nu klaar. Ik heb nog wel een taalmaatje, waar ik wekelijks mee afspreek. Mijn kinderen gaan naar school en zitten op hockey en voetbal, in mijn geval is contact maken iets lastiger."

Fluitmuziek met dromerige, zachte klanken vullen de ruimte. Yasin uit Turkije, dirigent van beroep, is gevraagd te komen spelen. Vorig jaar november kreeg zijn gezin te horen kregen dat ze hun tijdelijke appartement aan de Alkmaarse Picassolaan kwijtraakten en moesten verhuizen naar Castricum. Yasin en zijn vrouw waren als de dood dat ze weer in een tijdelijke woning zouden belanden. 

Statushouders hebben in Castricum geen voorrang op de sociale woningmarkt. In plaats daarvan biedt de gemeente alternatieve woonvoorzieningen. In tijdelijke wooncontainers, zoals op de Puikman. En in leegstaande panden - het voormalig GGZ-complex De Oosterhoek, de showroom van John Deere en de oude Montessorischool aan de Koekoeksbloem. 

Rust in hoofd

Dat gevreesde lot is hen uiteindelijk bespaard gebleven. Zijn gezin kreeg in april van dit jaar de sleutel van een woning in Bakkum. "We zijn heel blij met ons huis", reageert Yasin vrolijk, terwijl zijn dochters trots naast hun vader staan. "Mijn vrouw en ik hebben onze inburgeringscursus gehaald. De kinderen gaan goed, ook op school. Er is eindelijk rust in ons hoofd."

Ook burgemeester Ben Tap is op de ontmoetingsavond afgekomen en staat te kletsen met verschillende aanwezigen. De gesprekken die hij voert, gaan vooral over de slechte woonomstandigheden van statushouders, vertelt hij.

'Geen 100 huizen in m'n zak'

"Ik word daar veel op aangesproken en dat is ook goed. Het houdt veel mensen bezig. Ik begrijp de uitzichtloosheid en de moeilijkheid ervan. Alleen heb ik ook geen honderd huizen in mijn zak", aldus Tap. "Daarom ben ik hier vanavond. Om te luisteren, het gesprek aan te gaan. Dat had ik ook van sommige bestuurders gehoopt, die er helaas niet bij zijn vanavond. Dus dan doe ik het maar."

Terwijl de burgemeester buiten staat te praten, wordt binnen de microfoon gepakt door Anna Dijkstra, van Castricum voor Iedereen. "Dit kan toch niet", roept ze naar het publiek. "Die mensen aan de Puikman en de Oosterzijweg zitten al jaren in de ellende. En ook met de nieuwe tijdelijke woonlocaties is van alles mis."

Verkeerde boeman

Volgens haar wordt nu met het vingertje naar de verkeerde boeman gewezen. Alle problemen zouden het gevolg zijn van bewust beleid, stelt ze tegen NH. "De stagnatie van de huisvesting van statushouders, veroorzaakt door gemeenten zoals Castricum, is een van de redenen voor de huidige crisis in de asielopvang. De wooncrisis komt niet door de hoeveelheid vluchtelingen, maar door het woningtekort. De doelbewuste politiek van de gemeente laat het gebrek aan respect voor deze mensen zien."

René Smithuis (80) en Chris Thomas (75) gaan met een goed gevoel naar huis. "Verhalen over vluchtelingen worden door de politiek en de media zo omgedraaid. Als je mensen lang genoeg bang maakt, door te zeggen dat huizen worden afgenomen en banen worden afgepakt, gaan ze het vanzelf geloven", zegt René. "Als je weet wat deze mensen allemaal hebben meegemaakt, dan besef je dat ze hier niet naartoe komen om geld te cashen. Niemand kiest ervoor zijn land te verlaten. Die mensen zijn weggebombardeerd", reageert Chris. 

Niet met taal, maar je hart

"Fantastisch dat dit vanuit de bodem van Castricum is ontstaan", reageert een andere bezoekster terwijl ze afscheid neemt van bekenden. "Ik heb met zo veel mensen, met zo veel nationaliteiten gesproken. Je ziet hoe belangrijk het is dat je met elkaar kunt praten. Dat lukt niet altijd met taal. Dus heb ik vanavond ook met mijn hart gesproken."