Cel geëist tegen vrouw die toekeek hoe haar oudste zoon zijn broertje in elkaar sloeg

Het is Eerste Kerstdag 2022 als COA-medewerkers in een Amstelveens hotel worden opgeschrikt door paniekerig, agressief geschreeuw. Het geluid komt uit de kamer van de Syrische vluchtelingenfamilie A.. Dat vaderloze gezin is in de jaren daarvoor in etappes vanuit het Syrische Latakia via Turkije naar Nederland gekomen, en heeft zich daarvoor diep in de schulden gestoken.

Als COA-medewerkers de kamer binnengaan, zijn ze getuige van een gewelddadig tafereel. Jongste broer I. (dan 15) zit in een hoekje op z'n knieën en met zijn T-shirt over z'n hoofd, terwijl zijn oudere broer K. (dan 17) hem slaat met een laadkabel van een telefoon, verklaart één van hen bij de politie. Behalve K. en I. zijn ook moeder F. en zus M. in de kamer. 

K. wordt gearresteerd en de rest van het gezin ondervraagd. Zus M. vertelt de politie hoe haar oudste broer K. hun jongste broer I. mishandelde, terwijl zij en hun moeder toekeken zonder in te grijpen. Deze verklaring zou het voor de rechtbank, ook in de zaak tegen hun moeder, relatief eenvoudig maken. Toch loopt het anders. Enkele dagen voor de zitting van gisteren trekt de zus haar getuigenverklaring in.

Ze geeft haar nieuwe verklaring aan de advocaat van haar moeder. Die werkt haar nieuwe verklaring uit, maar laat die niet formaliseren bij de rechtbank. De rechtbank tikt hem hiervoor op de vingers. "We hebben ons niet kunnen voorbereiden, worden voor het blok gezet", aldus de voorzitter. "Ik wilde de zaak niet verder vertragen", excuseert de raadsman zich.

Omdat zus M. in de rechtbank is, wordt ze opgeroepen om haar nieuwe verklaring onder ede af te leggen. Vanwege de taalbarrière herinnert de rechtbank haar meerdere keren eraan dat liegen strafbaar is, wat ze lijkt te begrijpen. Via de tolk van haar moeder vertelt ze de rechtbank dat haar broer niet gewelddadig was. Ze verklaart dat, op het moment dat de COA-medewerkers de kamer binnenkwamen, het gezin samen een serie op de laptop aan het kijken was.

Broer K. al veroordeeld

Waarom had ze eerder een andere verklaring afgelegd? "Het COA heeft me woorden in de mond gelegd", vertelt ze. "Ze zeiden dat ik dat moest zeggen om m'n kans op eigen woonruimte te vergroten." 

Zelfs als de officier van justitie de verdachte vertelt dat haar broer K. inmiddels is veroordeeld, en de mishandeling daarmee juridisch een feit is, blijft zus M. bij haar verklaring. Toch lijkt moeder F. daar weinig baat bij te hebben. Ze wordt ervan verdacht haar zoon niet de hulp te hebben geboden die hij nodig had, en dat ze heeft nagelaten hulp voor hem in te schakelen. "U heeft hem in een situatie gebracht en gehouden die voor hem schadelijk was."

Systematisch correctiemechanisme

Uiteindelijk eist de officier van justitie 47 dagen cel tegen de vrouw, voor het toelaten van het geweld dat haar zoon 'systematisch inzette als correctiemechanisme'. Ze vraagt de rechtbank om de herziene verklaring van M. terzijde te schuiven, omdat die naar meineed riekt. Of het OM voldoende aanleiding ziet om de jonge vrouw te vervolgen voor meineed, is niet bekend.

Die straf is gelijk aan het voorarrest, waarin ze in beperkingen zat en alleen contact met haar advocaat mocht hebben. Haar advocaat vraagt om vrijspraak. Volgens hem rammelen de verklaringen van de COA-medewerkers en wordt de rol van zijn cliënt onterecht uitvergroot. Hij adviseert de rechter dat alleen verklaringen uit eerste hand in de bewijsvoering moeten worden meegenomen.

De uitspraak volgt op 9 oktober. Zoon K. heeft voor de mishandeling van zijn broer I. een taakstraf van 60 uur gekregen. Moeder F. is inmiddels verhuisd en woont in het Gelderse Duiven.