Hoe voelt het om een jaar op het noodopvangschip in Velsen-Noord te wonen?

Zit je wel eens op de veerdienst naar Texel, met een kopje koffie op het benedendek? Op die harde bankjes aan tafeltje, oninspirerend interieur. Echt gezellig of lekker zit je er niet, maar wat geeft het? Binnen aan half uurtje ben je op het mooie Texel.

Aan zo'n soort tafel op zo'n soort benedendek zitten de Syrische vrienden Weam en Feras en de Palestijns-Syrische Dalia. Het is de gemeenschappelijke ruimte van de Ocean Majesty, het noodopvangschip voor asielzoekers aan rand van Velsen-Noord. Eindbestemming: onbekend. Reisduur: geen idee. 

"Het lijkt soms een beetje een loterij wie er wanneer een verblijfsvergunning krijgt", zegt Weam. "Het is totaal willekeurig."

Zelf spreken Weam, Feras en Dalia geen slecht woord over het schip als woning. Ze zijn dankbaar, want ze hebben het veel beter dan ze het in Syrië hadden. En ook in Nederland kun je als asielzoeker op veel onveiligere en viezere plekken terechtkomen dan in de opvang in Velsen-Noord. Ze slapen in kleine kamertjes voor twee, met douche en toilet. "Ik voel me hier veilig", zegt Weam. "En de sfeer is goed, ik heb veel vrienden."

Er zitten op elk moment ongeveer driehonderd mensen op het schip, dat er sinds augustus vorig jaar ligt. Volgens een COA-medewerker die vandaag een rondleiding verzorgt, is ongeveer de helft man, zijn er zo'n zestig vrouwen en verder gezinnen.

Precies weet ze het niet: de verhoudingen veranderen steeds. Er zitten veel statushouders op het schip, die af en toe een huis toegewezen krijgen. Als ze verhuizen, komen er weer nieuwe mensen van andere opvangplekken.

'Net verblijfsvergunning gekregen'

Weam, een strak wit overhemd, haren in een knot, en Feras (los halflang haar en een zwart shirt van Michael Jordans team de Chicago Bulls) wonen nu allebei ongeveer een jaar op de Ocean Majesty. Waarmee dood je de tijd? "Kaarten, kletsen, films kijken", somt Weam op. We stelden hem de vraag vorig jaar ook al. Het antwoord van toen: 'kaarten, muziek luisteren en films kijken.' Veel is er dus niet veranderd. Hoewel?

"Ik heb vijf dagen geleden mijn verblijfsvergunning gekregen", zegt Weam blij. Voor vijf jaar, startend op de dag van de aanvraag, een jaar geleden. Hij zou het liefst in Den Haag gaan wonen, in de buurt bij een Nederlandse vriend. Een BSN-nummer heeft hij al een paar maanden. In theorie kan hij nu ergens in Nederland gaan wonen en werken.

Strenger asielbeleid?

"Maar dan moet je wel goed Nederlands spreken", zegt Dalia vanaf de andere kant van de tafel. Het gesprek verloopt tot nu toe in het Engels, hoewel Dalia er af en toe wat woorden Nederlands doorheen gooit. Zij heeft geluk: haar moeder, zus en zijzelf wonen sinds mei in Haarlem. Ze is vandaag gewoon even terug op het schip, op bezoek.

Ze is heel blij met haar eigen plekje. "Het is niet goed voor een mens om hier te lang te blijven." Ze kijkt erbij of ze plots iets onfris ruikt. Het rondhangen, niet kunnen werken... het is niet goed voor de mens, vindt Dalia. Maar zelfs nu ze een huis heeft, en dus een verblijfsvergunning, zijn de zorgen niet voorbij. 

Ze noemt de politieke voornemens tot een strenger asielbeleid: "Mijn zus, moeder en ik mogen nu vijf jaar blijven. Maar daarna? Ik weet niet of de regels hetzelfde blijven. Ik weet ook niet of we daarna mogen blijven." En dus gaat ze twee keer per week naar Nederlandse les: "Ik wil straks van niemand meer afhankelijk zijn."

Terug naar Syrië zien Dalia, Feras en Weam al helemaal niet zitten. Regeringsleiders in Europa willen bepaalde delen veilig gaan verklaren, om mensen zoals zij terug te kunnen sturen. "Wat is je definitie van veilig", vraagt Dalia zich af. Volgens hen is het er ronduit onveilig en corrupt.

Wachten op BSN-nummer en verblijfsvergunning

Feras heeft hier ook nog eens minder mazzel dan Weam en Dalia. Hij kwam slechts een maand na Weam naar Velsen-Noord. Hij wacht nog steeds op BSN-nummer, nodig om te mogen werken, en een verblijfsvergunning.

Hij mist werk, zegt hij. "Niet om het geld, maar ik wil bezig zijn. Nu ga ik vaak naar de sportschool in Beverwijk en kijk ik hier films of doe ik spelletjes." Dat is dan ook zijn enige puntje van kritiek op Nederland: de procedures voor asielzoekers mogen wel wat sneller en transparanter. "Want ik wil werken en er zijn hier mensen nodig."