Hilversum gaat toch historisch onderzoek doen naar het handelen van Willem Vogt in de Tweede Wereldoorlog. De voormalig AVRO-directeur zou fout zijn geweest in de oorlogsjaren. Nadat er opnieuw aandacht is gevestigd op zijn 'duistere verleden' wil Hilversum het nu echt onderzoeken, want verdient Vogt wel het ereburgerschap van de gemeente?
De aanleiding voor het Hilversumse college om dieper in het verleden van Vogt te duiken is de EO-documentaire ‘Het verraad van Hilversum’, die in augustus is uitgezonden. Hierin kwam opnieuw de vraag naar boven of Hilversum wel goed gehandeld heeft om Vogt in te schrijven in het Gulden Boek; het boek waarin mensen die zich jarenlang op een bijzondere manier voor de gemeente hebben ingezet een eervolle vermelding krijgen.
Verraderlijk
“Het onderzoek waartoe het college opdracht heeft gegeven moet op basis van historische bronnen uitwijzen of Vogt tijdens de oorlogsjaren antisemitisch, Duits-vriendelijk of verraderlijk handelde”, schrijven burgemeester en wethouders vandaag in een brief aan de gemeenteraad. In het onderzoek moet er daarnaast ook aandacht zijn voor het handelen van Vogt na de Tweede Wereldoorlog.
Vogt geldt als één van de omroeppioniers van het land. Hij was oprichter-directeur van de AVRO. Volgens het college is hij van 1923 tot en met 1952 van ‘grote betekenis geweest’ voor de ontwikkeling van de gemeente én het huidige Mediapark. Juist vanwege zijn impact in de Nederlandse radiogeschiedenis is Vogt in 1953 bevorderd tot Officier van Oranje-Nassau.
Vier jaar later schreef Hilversum hem in als ereburger. Dat gebeurde in de periode van burgemeester Boot (1951-1968). De langstzittende burgemeester van Hilversum kwam zelf decennia later onder de loep te liggen vanwege zijn positieve uitlatingen in de jaren 80 over het apartheidsregime in Zuid-Afrika.
Deze discussie laaide politiek en maatschappelijk op toen Hilversum een straat naar Boot wilde vernoemen. In 2018 besloot het toenmalige college onder leiding van burgemeester Pieter Broertjes dat zijn voorganger inderdaad een straatnaam kreeg. In 2017 vond Broertjes het overigens ook geen goed idee om zeventig jaar na dato nog een 'moreel oordeel' te vellen over het handelen van Vogt.
De onderzoekers
Historicus professor doctor Huub Wijfjes, emeritus-hoogleraar in de Geschiedenis van Radio en Televisie aan de Universiteit van Amsterdam, voert het onderzoek naar Vogts handelen uit. Daarbij krijgt hij assistentie van doctor Geraldien van Frijtag Drabbe Künzel. De universitair docente is onder andere de auteur van het in 2020 verschenen boek ‘Een stad op drift’. Dit boek gaat over de oorlogsgeschiedenis van Hilversum.
Hun bevindingen moeten in het eerste kwartaal van 2025 klaar zijn. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoeksrapport gaan het college en de commissie van Gulden Boek een besluit nemen over de inschrijving van Vogt.
Beeld en Geluid in het Gulden Boek
Terwijl burgemeester Gerhard van den Top vandaag liet weten dat er een onderzoek komt naar Willem Vogt liet hij eveneens weten dat het Nederlands Instituut Beeld en Geluid de nieuwste inschrijver is in het Gulden Boek. Dat gebeurde in het onderkomen van het museum annex archief op het Mediapark.
"Deze inschrijving symboliseert de verwevenheid van Hilversum met de nationale mediageschiedenis en onderstreept het belang van goede informatievoorziening en betrouwbare journalistiek, die cruciaal zijn voor het functioneren van een democratische samenleving", aldus Van den Top.