De nabestaanden van een 24-jarige man uit Den Haag dagen het Justitieel Complex Zaanstad (JCZ) voor de rechter. De man pleegde zelfmoord terwijl hij daar in voorarrest zat. Dat had voorkomen kunnen worden, stellen zijn ouders. Zij eisen toegang tot zijn medische dossier.
De ouders verwijten het JCZ dat hun zoon onterecht in strenge isolatie is geplaatst. Bij de gevangenis was op dat moment bekend dat de man suïcidaal was en daar is niet goed naar gehandeld, stellen zij.
Advocaat Royce de Vries staat de ouders bij in het kort geding dat vanmorgen diende in de Haagse rechtbank.
De man (zijn naam is bekend bij de redactie) werd op 9 mei 2023 door de politie in Den Haag opgepakt. Hij werd op dat moment verdacht van brandstichting in zijn appartementencomplex aan de Prinsengracht in zijn woonplaats, enkele weken eerder.
Daarbij raakten meerdere mensen gewond. Omdat er door de brand schade was aan zijn woning logeerde hij een tijd bij zijn ouders. Op het moment van de aanhouding was hij net een dag weer thuis.
Bij de agenten, zo zegt zijn vader tegen NH, was bekend dat de man mogelijk suïcidaal was. Hij had al jaren last van mentale problemen en heeft meerdere keren geprobeerd om een eind aan zijn leven te maken.
Afscheidsbrief
Op het bureau werd zijn zoon dan ook in een cel met cameratoezicht geplaatst. Ook kreeg hij een speciaal scheurpak aan om te voorkomen dat hij zichzelf iets aan kon doen.
Het voorarrest werd vervolgens met twee weken verlengd en op 12 mei is de man overgebracht naar Justitieel Complex Zaanstad, waar naast de reguliere gevangenis ook een huis van bewaring is.
Daar is het volgens de ouders van de man misgegaan. Er zijn meerdere fouten gemaakt waardoor hun zoon zichzelf in een cel van het leven kon beroven, zeggen zij.
"Hij werd toen in een scheurpak overgedragen van politie aan justitie en men was bekend met zijn voorgeschiedenis op dit gebied. Desalniettemin zijn de maatregelen die hiervoor gelden in de gevangenis vrijwel direct afgeschaald," aldus raadsman De Vries.
Scheurkleding
De man is volgens hem ook, juist vanwege zijn mentale problematiek, op de psychiatrische afdeling van de gevangenis (PPC) geplaatst. Maar wel in een cel zonder cameratoezicht.
Ook werd hij in zogeheten beperkingen in de cel gezet, waardoor hij geen contact met zijn familie mocht hebben. Terwijl de rechter-commissaris volgens raadsman De Vries allang had besloten die beperkingen op te heffen.
Het gevangeniswezen valt onder het Ministerie van Veiligheid en Justitie. In de rechtbank van Den Haag werd het Justitieel Complex Zaanstad vandaag in het kort geding dan ook vertegenwoordigd door een advocaat van de Staat.
Het isolement waar de man in het JZC in zat zou grote impact hebben gehad op zijn kwetsbare gesteldheid. In een afscheidsbrief die gevonden is de cel schreef de man volgens zijn nabestaanden hoe zeer hij zijn ouders miste en wilde spreken.
Tot grote verbazing van de ouders kreeg de Hagenaar zijn eigen kleding terug bij aankomst in de gevangenis, onder meer een sweater. Daarmee heeft hij zichzelf drie dagen na zijn aankomst in de doucheruimte van zijn cel van het leven beroofd.
'Ze bleven weigeren om dossier te verstrekken. Daarom zag de familie geen andere optie'
Om een volledig beeld te krijgen van de laatste dagen van de man en het handelen van het (medisch) personeel in de gevangenis willen de nabestaanden toegang tot het hele medische dossier.
Maar Justitieel Complex Zaanstad beroept zich op het medisch beroepsgeheim, zo laat een woordvoerder van Dienst Justitiële Inrichtingen (waaronder de gevangenis valt) weten aan NH.
'Geen fouten gemaakt'
Zo heeft de 24-jarige voor zijn dood geen toestemming gegeven om medische gegevens aan nabestaanden te verstrekken. De advocaat van de ouders is van mening dat er andere gronden zijn om de informatie alsnog te verstrekken.
"Het zijn de puzzelstukjes die de ouders nodig hebben om de laatste dagen van hun zoon te reconstrueren. Er zijn vermoedens dat hier fouten zijn gemaakt en via het medisch dossier kan de familie daar meer inzicht in krijgen. Daarnaast is het ook belangrijk voor de verwerking van de familie dat zij precies weten wat er is gebeurd.”
De procedure in de rechtbank van Den Haag was een noodgreep, aldus De Vries.
"De ouders hebben op allemaal manieren geprobeerd om het op te lossen met de gevangenis, maar de communicatie verliep uiterst moeizaam. De staat bleef ook weigeren om het medisch dossier te verstrekken. Daarom zag de familie geen andere optie meer dan het starten van deze procedure.”
Volgens Dienst Justitie Inrichtingen zijn er in de Zaanse gevangenis geen fouten gemaakt. "Na elk overlijden in detentie wordt er een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd. Uit dit onderzoek blijkt dat Justitieel Complex Zaanstad niets te verwijten valt."
De rechter doet over twee weken uitspraak.
De naam en gegevens van het betreffende gezin zijn bekend bij de redactie.
Tips over dit verhaal? Mail naar [email protected].
Hulpsite
Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl