Definitief streep door biomassacentrale bij Diemen

Vattenfall was sinds 2018 van plan om een biomassacentrale bij Diemen te bouwen. Het complex moest de grootste van Nederland worden en 80.000 woningen in Amsterdam en Almere verwarmen. Het was de bedoeling dat de biomassacentrale jaarlijks maximaal 212 kiloton aan houtpallets zou verbranden.

Tegen de wens van een groep bewoners uit omliggende gemeenten in, verleende de provincie in 2019 een vergunning voor de komst van de centrale. De provincie voerde toen aan dat nieuwe biomassacentrale voor minder uitstoot zou zorgen dan het complex met twee aardgasinstallaties die er nu nog staat.

Maar de Raad van State floot de provincie vorig jaar augustus terug. De provincie bleek bij het verlenen van de vergunning geen onderzoek te hebben laten doen naar de milieugevolgen van de centrale en moest dat met terugwerkende kracht alsnog doen. De aanvraag moest daardoor opnieuw worden gedaan door Vattenfall, maar het bedrijf kondigde destijds al aan de aanvraag te pauzeren. 

Geothermie en waterstof

Die vergunningsaanvraag wordt nu helemaal gestopt en Vattenfall gaat verder kijken naar andere manier om woningen in de omgeving te verwarmen, zo maakt het bedrijf vandaag bekend. Een van de alternatieven waar aan wordt gedacht is gebruik van geothermie, warmte uit de diepe ondergrond van de aarde. Verder wordt er gekeken naar het gebruik van restwarmte uit datacenters en om de energiecentrale bij Diemen, die nu nog op aardgas draait, over te schakelen op waterstof. 

Vattenfall heeft daarvoor een nieuwe overeenkomst getekend met de omliggende gemeentes voor het ontwikkelen van de warmtebronnen. Volgens het bedrijf moet het 'Diemen-warmtenet' voor zo'n 140.000 woningen in Amsterdam, Almere, Diemen en Ouder-Amstel warmte gaan leveren. "De overeenkomst biedt Vattenfall het vertrouwen dat nodig is om deze alternatieve warmtebronnen grootschalig te kunnen realiseren", reageert directeur Ahmed Abdisalaam. 

Stadsbestuur verheugd

In een brief aan de gemeenteraad reageert verantwoordelijk wethouder Dirk de Jager dat het stadsbestuur verheugd is met het nieuws dat Vattenfall stopt met de aanvraag voor de biomassacentrale en verder kijkt naar andere opties. "Duurzame, betrouwbare en betaalbare warmte zonder verbranding van biomassa en fossiele brandstoffen is cruciaal voor een duurzame toekomst." Wel blijven er grote 'uitdagingen' met de komst van de alternatieven. Zoals de betaalbaarheid, de ontwikkeltijden en de onzekerheid of genoeg aardwarmte in de grond zit.

Biomassa blijft nog wel in andere delen van de stad een belangrijke warmtebron, in Nieuw-West, Noord en de Sluisbuurt bijvoorbeeld, vanuit de biomassacentrale van het AEB. De bedoeling is dat ook daar uiteindelijk wordt overgegaan op aardwarmte en restwarmte van datacenters, maar dat gaat nog wel even duren aangezien er afspraken zij gemaakt met het AEB die tot 2047 lopen.

De rol van een complex als in Diemen is voor de gemeente van groot belang om de doelstelling om in 2040 aardgasvrij te zijn te halen. De gemeente is er blij mee dat Vattenfall aan de slag gaat met alternatieven, nadat er al meerdere klappen zijn geïncasseerd in de transitie. 

Zo liet energieleverancier Eneco eind juni al weten toch niet te gaan zorgen voor een warmte- en koudevoorziening in een deel van Oost en stopt Vattenfall volledig met het aanleggen van warmtenetten in bestaande wijken. Daar bovenop werd vorige week ook nog duidelijk dat de plannen om 10.000 woningen in Zuidoost te verwarmen met warmte uit datacenters ook niet doorgaat. Volgens de leveranciers zijn de plannen 'te onrendabel'. De gemeente overweegt vanwege het terugtrekken om een gemeentelijk warmtebedrijf op te zetten, de verkenning daar naar loopt op het moment.

40 miljard

Het kostenplaatje voor de warmtetransitie is er ook eentje waar je u tegen zegt. De verwachting is dat de plannen zo'n 40 miljard euro gaan kosten. Zo moeten de warmtesystemen worden aangelegd, moeten woningen worden geïsoleerd en moeten er ruim duizend 'warmtehuisjes' komen in de stad om de warmte naar de woningen te krijgen. 

Dat bedrag kan nog hoger uitvallen als er minder warmtenetten worden aangelegd dan de gemeente verwacht, omdat mensen kiezen voor een ander alternatief. Voor een warmtepomp moeten bijvoorbeeld meer elektriciteitsleidingen worden verzwaard, wat de kosten weer doen oplopen.