Ruim 99 procent van de stemmen is geteld in Zuid-Afrika en de regerende partij African National Congress (ANC) verliest de absolute meerderheid. De partij die het land bestuurt sinds Nelson Mandela in 1994 president werd heeft net 40 procent van de stemmen behaald. Dat betekent dat het ANC een coalitie moet vormen met een andere partij om te kunnen blijven regeren.
De grootste oppositiepartij, Democratic Alliance, heeft 21 procent van de stemmen gekregen, daarna is de partij van voormalig president Jacob Zuma de grootste. Zijn onlangs opgerichte links-populistische partij Mkhonto weSizwe veroverde ruim 14 procent van de stemmen.
Vanwege een veroordeling wegens minachting van de rechterlijke macht mag Zuma zelf geen zitting nemen in het parlement. Hij kwam niet opdagen bij een rechtszitting in een onderzoek naar corruptie tijdens zijn ambtsperiode (2009-2018). De wet bepaalt dat iedereen die een gevangenisstraf van meer dan een jaar heeft gekregen geen parlementariër kan worden.
Sinds het einde van de apartheid heeft het ANC altijd de absolute meerderheid gehaald bij de landelijke verkiezingen. Maar door de jaren heen keren steeds meer mensen zich van de partij af.
Correspondent Elles van Gelder:
"We wisten al dat het ANC de meerderheid zou gaan verliezen, maar dit is een hele grote klap. Het betekent dat het grootste deel van Zuid-Afrika niet meer geregeerd wil worden door de partij die hen leidde in de strijd tegen apartheid en voor democratie.
Het gaat niet goed met Zuid-Afrika. De werkloosheid is hoog, er zijn stroomtekorten en er is corruptie en dat raakt de bevolking. Een grote verrassing is ook de comeback van Jacob Zuma, vooraf was niet verwacht dat zijn nieuwe partij Mkhonto weSizwe (MK), zo veel stemmen zou krijgen en president Ramphosa van het ANC heeft hem duidelijk onderschat.
Als je naar de cijfers kijkt dan moet het ANC kiezen uit twee verschillende afslagen. Voor partijleider en president Ramaphosa is samenwerking met de centrumrechtse Democratische Alliantie (DA), de partij die tweede is geworden, het beste. Want met de andere optie, samenwerking met MK van Zuma, zal hij plaats moeten maken voor een Zuma-loyalist.
Hetzelfde geldt als ze kiezen voor de Economic Freedom Fighters (EFF) en wat andere kleine partijen. Zowel MK als EFF willen landonteigeningen en nationalisering van mijnen. Die afslag bezorgt veel Zuid-Afrikanen, vooral het bedrijfsleven, nachtmerries en ze vrezen dat de corruptie dan alleen maar verergert. Het is nieuw terrein voor Zuid-Afrika en ze hebben officieel maar twee weken om een regering te vormen."
Zuid-Afrika gaat naar de stembus. Dertig jaar na het einde van de apartheid is er grote onvrede over regeringspartij ANC. Zo groot, dat ze hun meerderheid voor het eerst kunnen verliezen. Veel hangt af van de jeugd van Zuid-Afrika. - NOS