"We zullen altijd mensen hebben die naar Europa willen komen", zei Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA) in NOS Europa kiest: het debat. VVD, D66 en Groenlinks-PvdA willen niet zeggen hoeveel migranten Europa aankan, maar de Europese lijsttrekkers zeggen wel dat het er nu te veel zijn en noemen het een probleem.
In het debat op de vooravond van de verkiezingen greep D66-lijsttrekker Gerben-Jan Gerbrandy het hoofdlijnenakkoord aan dat de VVD in Den Haag heeft gesloten met PVV, BBB en NSC. Hij verwijt de VVD in de EU te pleiten voor een Europese oplossing om migratie te reguleren, maar diezelfde oplossingen tegen te werken vanuit Nederland. "De inkt is nog niet droog of zijn partijleider heeft het Europese pact bij het grofvuil gezet", zei Gerbrandy.
In het debat vanavond kwamen de lijsttrekkers van de negen grootste partijen aan het woord. Het ging over tal van onderwerpen waar Europa een belangrijke rol in speelt, zoals internationale veiligheid, migratie, landbouw, klimaat en bestaanszekerheid.
Klimaat
Op het gebied van klimaat is er volgens Gerbrandy meer ambitie nodig. Hij wil dat de EU eerder klimaatneutraal is, in 2040 in plaats van in 2050. Dirk Gotink van NSC vindt dat er al een gigantische stap is gezet met de Green Deal. De BBB wil naar eigen zeggen "realistisch en haalbaar klimaatbeleid", aldus lijsttrekker Sander Smit. De partij wil geen bindende tussendoelstelling omdat het te veel geld zou kosten.
Zowel het CDA als BBB en Volt vinden dat boeren en natuur niet tegenover elkaar gezet moeten worden. Ze hebben elkaar nodig, zeggen de partijen. Lijsttrekker Anna Strolenberg van Volt wil dat geld dat naar de landbouw gaat anders verdeeld wordt, zodat boeren duurzamer kunnen produceren. Het CDA is het daarmee eens.
"We moeten de doelen uit het klimaatakkoord halen. Dat is een belofte aan onze kinderen", zei Tom Berendsen van het CDA. Strolenberg vindt dat CDA en BBB allebei staan voor stilstand, en niet bereid zijn om verder te gaan.
Strolenberg (Volt) verwijt Smit (BBB) 'te shoppen met wetenschappelijk bewijs' in het Europa Kiest debat. - NOS
De VVD, SP en PVV leken eensgezind wat betreft de steun aan Oekraïne. Die moet volgens hen versterkt worden. "Anders komt Poetin alleen maar dichterbij", zei Malik Azmani van de VVD. "Daarvoor moeten we een sterke defensie-industrie op poten zetten om Poetin ook af te schrikken."
In zowel het EU-debat over internationale veiligheid als polarisatie kreeg PVV-lijsttrekker Sebastiaan Stöteler het verwijt dat de PVV de EU van binnenuit wil uithollen. "Dat vind ik een verkeerde agenda", zei Azmani. "Met een verdeeld Europa maak je je eigen economie kapot", zei Eickhout van Groenlinks-PvdA.
Tijdens het NOS Europa Kiest debat botsen Azmani (VVD) en Ströteler (PVV) - NOS
In het debat over economie gaat het onder meer over hoe de EU kan concurreren met de VS en China. Volgens NSC-lijsttrekker Gotink is Europa "zwak" op dat gebied. "Het is van belang dat we stoppen met de uitverkoop van onze bedrijven en kennis. We waren vroeger apotheker van de wereld en nu hebben we een medicijntekort." Ook CDA en SP pleiten voor meer aandacht voor de eigen industrie.
De komende dagen mogen een kleine 400 miljoen Europeanen uit 27 landen stemmen. Nederland en Estland zijn morgen de eerste landen waar mensen naar de stembus mogen. De meeste andere landen stemmen pas dit weekend.
In totaal zijn er 730 zetels te verdelen voor het Europees parlement, daarvan zijn er 31 voor Nederland. Het aantal zetels wordt evenredig verdeeld naar de grootte van een land.