Het kabinet zal binnenkort een besluit nemen over uitstel van zero-emissie zones voor bestel- en vrachtwagens in de grote steden. Dat heeft staatssecretaris Jansen van Milieu gezegd in de Tweede Kamer. Hij zal met name kijken naar de gevolgen voor marktkooplui en kleine ondernemers.
Voor ondernemers betekent dit dat het nog even onduidelijk blijft of zij snel een schonere bedrijfswagen moeten kopen. Of dat zij dat misschien onlangs te vroeg hebben gedaan. Het is ook niet duidelijk hoe het kabinet gemeenten gaat tegenhouden om uitstootvrije zones in te voeren, gemeenteraden mogen dit namelijk zelf beslissen.
Veertien steden willen per 1 januari 2025 uitstootvrije gebieden invoeren om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren. Bestelbusjes en vrachtwagen met een vervuilende uitstoot mogen dan niet meer in die delen van de stad komen. Als zij dat toch doen krijgen zij de eerste maanden een waarschuwing, later volgen er boetes.
In een Kamerdebat zeiden PVV, VVD en BBB dat er nog te veel onduidelijk is voor ondernemers om dit over twee manden al in te voeren. Ook waarschuwen zij dat er ondernemers failliet zullen gaan omdat zij geen geld hebben voor een schonere bedrijfswagen.
Uitzonderingen voor ondernemers
Zij willen dat het kabinet zich houdt aan het regeerprogramma. Daarin staat: "Bezien wordt op welke manier het instellen van zero-emissiezones kan worden uitgesteld, onder andere om uitzonderingen voor bijvoorbeeld ondernemers landelijk te kunnen regelen (standaardiseren)."
De PVV houdt de eigen staatssecretaris streng aan deze afspraak. Kamerlid Heutink: "Binnen een week wil ik van u een plan hoe dit uitgevoerd gaat worden. Is de staatssecretaris bereid zijn hele agenda leeg te vegen?"
Ook de VVD wil uitstel. Er zijn nog onvoldoende betaalbare schone bestel- en vrachtwagens en te weinig laadpunten voor elektrische wagens, vindt de partij. Ook is de VVD bang voor extra administratie. "Er wordt te makkelijk gezegd dat ondernemers een ontheffing kunnen aanvragen. Ze komen in een ontheffingsoerwoud terecht", zegt Kamerlid Veltman.
Steden met uitstootvrije zones
Op dit moment hebben 29 steden besloten een zero-emissie zone in te voeren voor bestelauto's en vrachtwagens. Veertien steden beginnen daar per 1 januari 2025 mee (zie kaartje onderaan). De andere steden volgen later. Haarlem bijvoorbeeld per 1 juni 2025, Deventer per 1 januari 2028.
Er geldt een landelijk overgangsbeleid. Dieselbestelauto's met Euroklasse 5 mogen tot 1 januari 2027 door de zones rijden. Bestelauto's met Euroklasse 6 hebben tot 1 januari 2028.
Ondernemers kunnen in de gemeente(n) waar zij rijden een ontheffing aanvragen als zij voldoen aan bepaalde voorwaarden. Bijvoorbeeld als zij kunnen aantonen dat zij een schonere bestelauto of vrachtwagen nu echt niet kunnen betalen. Of als hun auto is aangepast vanwege een handicap.
BBB sluit zich aan bij de roep om uitstel en wil "nationaal pauzeren". "Gemeenten nemen besluiten die rechtstreeks de bestaanszekerheid van mensen aantasten", zegt Kamerlid Pierik. "En aan de andere kant kijken ze naar de rijksoverheid om hulp voor de bestaanszekerheid."
GL-PvdA en de Partij voor de Dieren zeggen dat ze niet kunnen geloven dat er "na tien jaar voorbereiding bij gemeenten" nu toch weer uitstel boven de markt hangt. "Je pakt juist de ondernemers die al investeringen hebben gedaan", zegt Kamerlid De Hoop (GL-PvdA). "Dit is onbehoorlijk bestuur." Kamerlid Kostic (PvdD) vindt dat ook: "Het is een van de weinige maatregelen die gemeenten zelf kunnen nemen om bij te dragen aan schonere lucht."
NSC niet voor uitstel
Coalitiepartij NSC is niet voor uitstel, maar wil wel weten of er meer lijn in de uitzonderingen per stad kan komen. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat een ondernemer in Haarlem een ontheffing krijgt, die de volgende dag niet geldig is in Amsterdam.
De verdeeldheid bij de coalitiepartijen leidt ertoe dat niet duidelijk is hoe een stemming in de Tweede Kamer over wel of niet uitstellen zou uitpakken. Dat zou 75 zetels voor en 75 zetels tegen kunnen zijn. Die stemming staat volgende week op de agenda.