Afgebeuld voor 40 cent per dag; 'poldergasten' werden uitgeknepen bij aanleg Noordhollandsch Kanaal

Poldergasten

Het verbinden van bestaande vaarten was de makkelijkste en goedkoopste manier om het Noordhollandsch Kanaal tot stand te brengen. Maar om Amsterdam daadwerkelijk via het water vanaf Den Helder bereikbaar te maken, moest er alsnog enorm veel werk verzet worden. Waterwegen moesten worden verbreed en uitgediept, zodat de grote zeeschepen niet vastliepen. "Dat is in vijf jaar tijd gedaan door in totaal zo'n 9.000 arbeiders", zegt Mart van de Wiel, die historicus is bij het Noord-Hollands Archief. "Die werden poldergasten genoemd en kwamen uit het hele Koninkrijk om hier aan het kanaal te werken."

Hongerloon

Sommige bazen betaalden hun arbeiders niet meer dan 40 cent voor een werkdag van 14 uur. En als er niet gewerkt kon worden, door vorst of andere omstandigheden, kregen de mannen niet betaald. "Die mannen gingen uit honger en armoede boerderijen beroven van vee, of stiekem koeien melken."

Tekst loopt door onder de foto.

Spijkerboor

Een bijzondere plek in het kanaal is Spijkerboor. Hier komen verschillende vaarten bij elkaar als een soort kruispunt. Het kanaal volgt hier een oude route, waar een knik in zit. Die knik doet een beetje denken aan een oud handgereedschap, waarmee je gaten kon boren; een spijkerboor. Die associatie is vereeuwigd in de geografische naam.

In het begin van de vorige eeuw werden de Noord-Hollandse wateren deels ingezet als verdedigingslinie, toen de Stelling van Amsterdam werd aangelegd. Het idee was dat Nederland bij een vijandige inval de hoofdstad tegen verovering kon beschermen. Door op strategische plekken dijken door te steken of sluizen open te zetten, waardoor grote stukken land onder water zouden komen te staan. Voor vijandelijke troepen was het vervolgens onmogelijk om verder te marcheren.

Een van de forten die toen ter verdediging werden aangelegd is Fort bij Spijkerboor; tegenwoordig is het een bastion voor bescherming van lokale natuur.