Wieringen 100 jaar aan het vasteland: "Maar het eilandgevoel zit in ons"

Met een speciale expositie wil het museum laten zien hoe Nederland veiliger werd gemaakt dankzij de Zuiderzeewerken. De aanleg van de Afsluitdijk was misschien het hoogtepunt, maar het verhaal begon al eerder. Vanaf Wieringen werd de Amsteldiepdijk aangelegd, waardoor het eiland in 1924 met Van Ewijcksluis werd verbonden. Ineens was Wieringen onderdeel van het vasteland.

Vrijwilliger Paul van Wohlzogen Kühr loopt door het museum en laat schaalmodellen van baggermachines zien. "Die hebben we van het Baggermuseum in Schiedam te leen gekregen. En hier staan hoge laarzen waarmee de werknemers in het water stonden. En daar verstevigde klompen dan kon je nog eens een steen op je voet laten vallen. Als je de oude filmpjes ziet dan zie je hoe zwaar het werk was. Als je dat ziet krijg je al pijn in je rug."

Tekst gaat verder onder de foto.

Voor de inrichting van de expositie zijn niet alleen museumstukken gebruikt. Er werd ook geput uit privéverzamelingen van mensen en instanties uit de omgeving. Vele foto's laten zien hoe het leven toen was.

"De aanleg had nogal wat impact. Het was de bedoeling dat er een spoorlijn zou komen. Je kunt de sporen daarvan nog zien in het landschap. Maar er kwam ook nieuwe infrastructuur. Er werd een betonnen weg dwars over het eiland gelegd, de huidige N99, waardoor het werd verdeeld in noord en zuid."

Door de aanleg van de Amsteldiepdijk en later de Afsluitdijk, kwamen er duizenden nieuwe werknemers naar de regio. Soms uit arme streken zoals de veengebieden. "De Maatschappij Uitvoering Zuiderzeewerken had arbeiders nodig, dijkwerkers, steenzetters. Daar kon Wieringen niet in voorzien. Het was ook een nationaal project en er kwamen mensen uit heel Nederland. Daardoor werd de vrij gesloten gemeenschap opengegooid."

Dat laatste gaf het eiland een flinke zet in de rug. "Er werden prachtige huizen gebouwd voor de directie en het middenkader. En er werden woongemeenschappen opgericht, bij Westerland en Den Oever bijvoorbeeld waar de arbeiders kwamen te wonen. Die woonden niet in huizen zoals de directie, dat kan ik je wel verklappen."

Tekst gaat verder onder de foto.

In het museum is ook te zien dat er naast de zware omstandigheden ook aan ontspanning werd gedacht. "Hier kun je zien dat er bij Hippolytushoef een wielerbaan was. Die werd gebouwd om de mensen ook wat vertier te bieden als het werk erop zat. In de weekenden konden ze daar terecht. Mijn hart gaat hier als wielrenner harder van kloppen. "

Naast de vele foto's en een zelf gemonteerde film met beelden uit de jaren 20 van de vorige eeuw, zijn er ook veel voorwerpen uit die tijd te zien zoals een mobiele schaftkeet. André Lont van het museum is geboren en getogen Wieringer. "De Afsluitdijk is 32 kilometer lang, als je pauze had, kon je niet helemaal naar het begin lopen om je broodje te eten. Ze namen de keet dus met zich mee."

Tekst gaat verder onder de foto.

Het eilandgevoel is nog altijd aanwezig als je rond het museum dwaalt. Paul von Wohlzogen Kühr. "Dat sentiment is nooit verloren gegaan. Maar het is een vriendelijke sentiment. Men vond het wel jammer dat het geen eiland is. Maar als je het nu vraagt aan de Wieringers, vindt niemand het jammer dat het geen eiland meer is. De positieve uitwerking van de aanwas van de bevolking was echt een stap vooruit. Het is een mooie combinatie: vooruit stappen maar ook koesteren wat geweest is."

Tekst gaat verder onder de foto.

André Lont herkent het gevoel: "Dit verhaal is heel belangrijk om te vertellen. Wij laten normaal al het werk van de mensen op Wieringen zien, de boeren en de vissers. De Zuiderzeewerken hebben enorme invloed gehad. Er komen dan ook mensen uit heel Nederland naar ons museum. Niet iedereen weet dat het hier begon, goede reden dus om bij ons langs te komen."

Bekijk hieronder de film over de Zuiderzeewerken die ook in het museum op groot scherm te zien is...