Tata Steel controleert Tata Steel, kabinet wil nieuwe manier van meten

Op dit moment meten bedrijven zoals Tata Steel hun eigen uitstoot en rapporteren deze aan de Omgevingsdienst, die toezicht houdt en steekproefsgewijs controleert op naleving van milieuregels. Bij overschrijding van de limieten moeten bedrijven dit zelf melden. De meerderheid van de Tweede Kamer wil dit beleid aanpassen. 

‘Dossier Tata’ 

Initiatiefnemer van de motie, PvdD-Kamerlid Ines Kostić, noemt de aangenomen motie ‘heel goed nieuws voor mens en dier'. Als voormalig Statenlid bij de provincie Noord-Holland verdiepte ze zich vijf jaar lang in het ‘dossier Tata'. Samen met omwonenden onderzocht ze de knelpunten. Haar conclusie? “De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied heeft nooit de capaciteit een groot bedrijf als Tata Steel, de grootste uitstoter van Nederland, te controleren.” 

Willem Wiskerke van Greenpeace Nederland sluit zich daarbij aan en vindt het ‘gek’ dat de nationale overheid op dit moment niks te zeggen heeft over bedrijven als Tata Steel. “Alle verantwoordelijkheid ligt bij de provincie Noord-Holland.” Een 'systeemfout', aldus Wiskerke. Hij pleit dan ook voor een waakhond, een onafhankelijke partij die toezicht houdt op de controle van het staalbedrijf.  

Onafhankelijke metingen  

Ook Kostić vindt dat de metingen onafhankelijker, en elk geval niet in opdracht van Tata Steel zelf, moeten. Toen ze afgelopen jaar in de Tweede Kamer kwam, wist ze zeker: ‘Nu moet ik dit probleem nationaal oppakken'. Een eerdere motie werd vorig jaar afgewezen, maar afgelopen mei besloot een Kamermeerderheid dat het huidige beleid ‘niet logisch is’. Kostić benadrukt: “Meten is weten en daarbij mag je niet afhankelijk zijn van een bedrijf zelf.”

Omwonende Antoinette Verbrugge roemt het doorzettingsvermogen van Kostić: “Zonder haar inzet was dit nooit gelukt.” Toch blijft Verbrugge, co-founder van stichting Frisse Wind en directeur van Gezondheid op 1, sceptisch: “We weten al lang hoe het wél moet, maar de verandering blijft uit.” Ze vult aan: “Helaas moet er nog veel meer kapotgaan om het probleem echt te begrijpen, onafhankelijke metingen zullen dat bevestigen.”

Miljarden aan belastinggeld 

De provincie Noord-Holland heeft de taak om bedrijven als Tata Steel te controleren op hun uitstoot. Dat het staalbedrijf de milieuregels overtreedt, bleek vorige week nog. Verschillende milieuorganisaties luiden al langer de noodklok. Volgens hen zit de, veelal onvergunde, uitstoot vol met onder meer kankerverwekkende stoffen. Er lijkt lastig grip op te krijgen. Enerzijds omdat het staalbedrijf zichzelf meet, anderzijds omdat de Omgevingsdienst maanden doet over onderzoek naar meldingen van milieuorganisaties en omwonenden. 

Volgens betrokkenen speelt er ook nog iets anders waardoor men in Den Haag meer urgentie voelt: geld. Op dit moment onderhandelt de minister van Economische Zaken met Tata Steel over de toekomst van het bedrijf. In de transitie naar groen staal is de Tweede Kamer bereid om miljarden aan belastinggeld te subsidiëren.  

Wiskerke legt uit dat het intrekken van de vergunning door de provincie op basis van milieutoezicht en overtredingen, het Rijk miljarden euro's bespaart. De staalgigant moet dan namelijk zelf opdraaien voor de kosten van het sluiten van de verouderde fabrieken. “Het kost de burger veel geld als de provincie niet ingrijpt”, zegt Wiskerke, die aangeeft dat druk vanuit Den Haag kan helpen.

Dat onderstreept ook Kostić. Volgens haar ligt er nu voldoende op tafel om namens de provincie bestuurlijke moed te tonen: “Je hebt een meerderheid van de Tweede Kamer achter je, er zijn meerdere alarmerende gezondheidsrapporten van zowel de GGD, als het RIVM en tientallen bewoners hebben uitsluitend bewijs dat Tata zich niet aan de milieuregels houdt.”  

Hoe de uitvoering van de motie eruit gaat zien, blijft nog de vraag. Kostić: "Er ligt een duidelijke opdracht van de Tweede Kamer om de metingen onafhankelijk te maken. Hoe je dat invult, dat is aan de duizend ambtenaren van het rijk.”