Na jaren speuren weet Nick Lewkowicz uit Engeland eindelijk waar zijn oom crashte tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij bezocht gisteren het monument in Slootdorp voor de Poolse vliegers, die uit de lucht werden geschoten. Onder hen de co-piloot; de jonge, getalenteerde jazzmusicus Sykstus Lewkowicz.
Verkeer raast langs het monument aan de Molenweg in Slootdorp. Er wapperen een Poolse en Engelse vlag en er staan verse bloemen. Het is voor het eerst dat Nick Lewkowicz in Slootdorp is. Samen met zijn vrouw Sally, Mark Hakvoort van de stichting Herdenkingspalen en de bewoners van de naastgelegen boerderij, haalt hij verhalen op over de crash waarbij de oom van Nick om het leven kwam.
Dood spoor
In 1939 vluchtten drie Poolse broers uit Krakau via Frankrijk naar Engeland. Elke broer ging bij een ander onderdeel van het Engelse leger. Co-piloot Sykstus Lewkowicz stortte neer met een Wellington bomber aan de Molenweg 38 Slootdorp.
De vader van Nick vloog in een jager en overleefde de oorlog, maar kon niet terug na de oorlog naar het communistisch regime in Polen. Hij is in de jaren 60 tevergeefs op zoek gegaan naar het graf van zijn broer in Den Helder. Daarna liep het spoor dood. Tot twee jaar geleden.
Tekst gaat door onder de foto.
Het monument aan de Molenweg bij Slootdorp vertelt het verhaal van crash op 6 juni 1942 van de Wellington-bommenwerper met aan boord zes Poolse bemanningsleden. De bommenwerper was op weg naar Essen voor een bombardement. Het werd onderweg al boven de Wieringermeer onderschept door een Duitse nachtjager.
Vlammen
Het vliegtuig werd in brand geschoten, vloog nog even door en stortte daarna neer bij een boerderij aan de Molenweg bij Slootdorp. De vlammen sloegen over en ook de boerderij brandde tot aan de grond af. De bemanning werd door de Duitsers begraven in Huisduinen. Na de oorlog werden ze herbegraven op de oorlogsbegraafplaats in Bergen op Zoom.
Tekst gaat door onder de foto.
Als de stichting Herdenkingspalen Hollands Kroon in 2022 een monument wil plaatsen gaat Mark Hakvoort op zoek naar nabestaanden in Polen om bij de onthulling aanwezig te zijn. Hij krijgt geen enkele reactie. Het is Nick zelf die vlak daarna in een Engelse pub met vrienden praat over overleden familieleden.
Op zoek naar een afbeelding van zijn oom stuit hij een een bijzondere foto. "Ik zag een foto, klikte erop en kwam op de site van de herdenkingspalen terecht. We wisten toen nog alleen dat het vliegtuig in buurt van Den Helder was neergekomen. En nu staan we hier."
Eerlijke kans
Nick Lewkowicz valt stil en raakt emotioneel als hij probeert te vertellen wat het monument voor hem betekent: "Heel veel. Ik heb drie broers en het voelt alsof ons een eerlijke kans op een oom is ontnomen. We hadden gewoon een oom moeten hebben. Zelf maken we muziek, maar hij was een fantastische jazzmuzikant. Hij speelde trombone, trompet en saxofoon. Dat hebben we nooit kunnen meemaken."
Tekst gaat door onder de foto.
Voor de stichting Herdenkingspalen is een belangrijk deel van het werk voltooid, het samenbrengen van het monument en de nabestaanden. Mark Hakvoort: "Ja, hier doen we het voor. Dit is heel bijzonder dat ze hier nu zijn. We weten niet of nabestaanden van de andere vliegers hier zijn geweest. Het is ook heel lastig zoeken, want heel veel archieven zijn verdwenen. Hopelijk gaat na dit verhaal weer iemand in de pub op zoek naar zijn vader of oom."
Mooie plek
Nick Lewkowicz is een en al dankbaarheid tijdens zijn bezoek aan het monument en de plek waar het vliegtuig neerkwam. "Het is jammer dat mijn vader dit niet mee kan maken, maar ik ben blij dat het hier zo mooi is. Als je dan toch moet sterven, kies dan een mooie plek uit. Het is geweldig dat Mark met zijn stichting al deze moeite doet om mensen als mijn oom te herinneren. Mensen die hun leven gaven voor ons."
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app.
