Er gaat waarschijnlijk een rechts kabinet komen met PVV, VVD, NSC en BBB, maar het vertrouwen is niet heel groot onder de leden van het NH Nieuws-panel. Dat blijkt uit onderzoek waaraan 1.508 mensen meededen. Ook over wie premier moet worden is verdeeldheid, maar wél is de wens dat er zo snel mogelijk aan de slag wordt gegaan met woningbouw en betere zorg.
Het is inmiddels 54 dagen na de Tweede Kamerverkiezingen waarbij de PVV met 37 zetels veruit de grootste partij van Nederland werd. Er lopen gesprekken over een kabinet met VVD, NSC en BBB, maar in welke vorm is nog allesbehalve duidelijk.
Bijna de helft van de mensen die via het NH-panel hun mening gaf verwacht, ondanks de inhoudelijke verschillen, dat de partijen er wel uitkomen, een kwart denkt van niet en nog eens kwart weet niet of het überhaupt wel tot een rechts kabinet gaat komen. Al hangt het er wel vanaf aan wie je het vraagt.
"Ons land is verloren"
Zo zegt Simon uit Haarlemmermeer: "Ons land is verloren." Terwijl de voorstanders van deze coalitie vinden dat deze partijen, gezien de verkiezingsuitslag, ook niet anders kunnen. "Het moet! Er is veel te regelen in Nederland", aldus Johan uit Zaanstad.
Tekst gaat verder onder de grafiek
Iets meer dan een derde (35 procent) van de panelleden zegt zich 'zorgen te maken' om een kabinet met PVV, VVD, NSC en BBB. In redelijke mate doet 22 procent dat nog en een meerderheid van 41 procent heeft amper of geen zorgen over deze combinatie.
Stemmers die zich zorgen maken komen vooral van andere partijen. Ze vinden de combinatie te rechts, vrezen dat er niks aan het klimaat wordt gedaan en denken dat eigen belang voor het algemeen belang komt.
"Laat Wilders maar zien wat hij kan veranderen"
"Rechts heeft in de afgelopen decennia al genoeg vernield", aldus Henk uit Uithoorn, die zelf niet heeft gestemd. Aan de andere kant zegt Yohan uit de gemeente Velsen: "De PVV is bereid om leiding te geven aan het land. Een andere koers is een laatste redmiddel voor de gewone, minder bedeelde mens."
De meeste stemmers (91 procent) staan nog steeds achter hun stem. De overige groep van 9% heeft wel spijt, en dat zijn vooral VVD-stemmers. Ze vinden dat partijleider Dilan Yeşilgöz te veel zwalkt. Maar vooral de uitspraak dat de VVD alleen zou willen gedogen en niet volledig mee zou willen regeren valt slecht.
Meeste spijt van stem op VVD
"Ik heb VVD gestemd omdat ik op dat moment de PVV iets té vond. Maar nu VVD alleen wil gedogen wil had ik beter PVV kunnen stemmen. Gewoon meeregeren", aldus NH-panellid Peter uit de gemeente Stede Broec
Op grotere afstand volgen NSC-stemmers die niet blij zijn met hun keuze, vooral omdat ze niet blij zijn dat de partij van Pieter Omtzigt onderhandelt met de PVV over een kabinet. GroenLinks/PvdA-stemmers zijn teleurgesteld omdat hun strategische stem niet heeft geholpen. En bij de PVV zie je in dit panel amper kiezers met spijt.
Wie moet er premier worden?
De afgelopen 40 jaar werd de lijsttrekker van de grootste partij ook altijd de premier van het land, maar dat automatisme lijkt er nu niet te zijn. De NH-panelleden zijn verdeeld over hun favoriete premierskandidaat, mocht het tot een kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB komen.
De grootste groep (27 procent) vindt dat het iemand van buiten deze partijen moet worden. Pas daarna volgt Geert Wilders met 25 procent. Als je kijkt naar de stemmers van de potentiële coalitiepartijen is de PVV-leider wel het populairst. Ook de Volendamse Mona Keijzer (BBB) gooit hoge ogen. Opvallend is dat binnen deze groep ook de naam van formateur Ronald Plasterk, toch een PvdA-er, wordt genoemd.
Bij de mensen die op andere partijen hebben gestemd krijgt van alle kandidaten Pieter Omtzigt (NSC) met 28 procent nog het meeste de handen op elkaar. Maar het liefst zien ze iemand anders. Al is dat niet zozeer omdat ze er specifieke ideeën bij hebben. "Het zijn alleen maar waardeloze opties", zegt Kelly uit Zaanstad.
Bekijk hieronder de favoriete premierskandidaten van de mogelijke coalitie tussen PVV, VVD, NSC en BBB. En daarbij ook de verschillen tussen stemmers van deze partijen en de overige partijen. Tekst gaat daarna verder.
Woningbouw, woningbouw, en nog eens woningbouw
Over thema's die snel moeten worden aangepakt zijn de kiezers meer eensgezind. Woningbouw staat met stip bovenaan. Niet gek voor een provincie waar de woningnood enorm hoog is.
Uit eerder onderzoek van NH en Kieskompas bleek al dat een grote meerderheid van de Noord-Hollanders wil dat het Rijk gemeenten gaat dwingen om huizen te bouwen. Ook het eventueel bouwen van woningen in het groen, voorheen onbespreekbaar, is volgens veel provinciegenoten acceptabel.
Een ander belangrijk onderwerp is volgens NH-panelleden is zorg. Daarna volgt milieu en klimaat, migratie en defensie.
Verantwoording
Onder de 6.300 leden van het NH Nieuws-panel hielden we een enquête over hoe ze aankijken tegen de formatie van een nieuw kabinet. In totaal deden 1.508 mensen mee aan het onderzoek.
Het betekent niet dat de gemiddelde Noord-Hollander dit vindt, maar puur bedoeld om een thermometer in de samenleving te stoppen.
Wil je ook meepraten over allerlei onderwerpen in Noord-Holland? Geef je dan hier op voor het NH Nieuws-panel. Je wordt dan eens per maand uitgenodigd voor onze enquêtes.
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app.
