Zijn Alkmaarders voor of tegen een vuurwerkverbod? Morgen, op de dag van de Europese verkiezingen, kunnen inwoners daarover hun stem uitbrengen. Met een raadgevend referendum wil de gemeente de mening van haar inwoners peilen. Maar hoe bindend is die uitslag en valt een mogelijk verbod überhaupt te handhaven? Zes vragen en antwoorden.
Steeds meer Noord-Hollandse gemeenten hebben een algemeen vuurwerkverbod. In de gemeenten Haarlem, Bloemendaal, Heemstede en Amsterdam mag je tegenwoordig nergens meer vuurwerk afsteken.
Wat is de verwachting, willen Alkmaarders ook een verbod?
Over het lokaal verbod lopen de maatregelen meningen onder Alkmaarders uiteen, blijkt uit een eerder vragenrondje van NH. "Enorme luchtvervuiling, geldsmijterij. Ook voor de dieren is het heel slecht. Waar is het wel goed voor", reageert een Alkmaars echtpaar.
"Voor de sier en het gevoel", stelt een andere Alkmaarder. "Want een oud en nieuw zonder vuurwerk is toch een beetje leeg."
Tekst gaat door onder de video.
Stem je voor of tegen het vuurwerkverbod? - Frank Veenhof/NH
Hoe verliepen de jaarwisselingen in Alkmaar de laatste jaren?
Na de verwoestende brand op 1 januari 2015 in de binnenstad, die vier panden verwoestte, geldt in het centrum al een vuurwerkvrije zone. Tijdens de jaarwisseling van 2019 werd de wijk Overdie geteisterd door vernielingen en brandstichtingen. De brandweer en de ME werden bij het ingrijpen bekogeld met vuurwerk. Door de toegenomen overlast, rellen en schade rond oud en nieuw lijkt de publieke opinie over vuurwerk steeds verder te verschuiven.
Wat gebeurt er met de uitslag van het referendum?
Burgemeester Anja Schouten maakt de voorlopige uitslag zo snel mogelijk bekend. Waarschijnlijk al op 6 juni rond middernacht. Wat er vervolgens met die uitslag gebeurt, bepaalt de gemeenteraad. Niet de burger. Hoewel er in het coalitieakkoord wordt gesproken van een bindend referendum, meldt de gemeente dat het slechts gaat om een advies.
"Het is een raadgevend referendum. De gemeenteraad vergadert op 15 juli over de uitkomst en bepaalt dan wat ze er mee doet. Als de gemeenteraad het advies van de kiezers overneemt, dan komt er een algemeen vuurwerkverbod. Dat wordt dan opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening."
Hoe gaat Alkmaar het verbod in de praktijk uitvoeren?
Hoe Alkmaar een eventueel verbod wil gaan handhaven, is niet duidelijk. De gemeente laat weten niet op zaken vooruit te willen lopen.
Tekst gaat door onder de foto.
Hoe werkt zo'n vuurwerkverbod in andere gemeenten?
In Haarlem geldt sinds 2021-2022 een afsteekverbod. Toch was het aantal klachten over vuurwerkoverlast daar tijdens de laatste twee jaarwisselingen onverminderd hoog. "Na 2022-2023 kwamen er 260 klachten binnen bij het officiële meldpunt. Dat waren er fors meer dan in voorgaande jaarwisselingen", verklaart regioverslaggever en Haarlemmer Rob Wtenweerde. "Dat kan ook te maken hebben met een hogere meldingsbereidheid, omdat er nu eenmaal een verbod is." Maar duidelijk is dat het afsteekverbod afgelopen jaarwisseling massaal werd genegeerd.
Een probleem is dat de gemeente niets te zeggen heeft over het kopen en bezitten van consumentenvuurwerk, dat ligt bij de Rijksoverheid. En dat is nu net het probleem, stelt Jos Wienen, de burgemeester van Haarlem. "Je kunt 's avonds met een tas vol vuurwerk rondlopen in Haarlem en dan kan handhaving niets doen." Alleen als iemand op heterdaad wordt betrapt op het afsteken van vuurwerk kan handhaving ingrijpen.
Is een landelijk verbod beter te handhaven?
Volgens de Haarlemse burgemeester Wienen is de overlast alleen te stoppen met een landelijk afsteek- en verkoopverbod. Alleen zo kan je ook het kopen en bezitten van vuurwerk aanpakken.
Ook de Nederlandse politiebond pleit al langer voor een landelijk verbod. Dat heeft vooral te maken met de werkomstandigheden van hulpverleners rondom de jaarwisseling. Hulpdiensten belanden regelmatig in gevaarlijke en schadelijke situaties, valt te lezen in een verklaring. 'Bovendien kan de politie het huidige versnipperde vuurwerkbeleid in de praktijk niet handhaven. Zeker niet met de huidige capaciteitsproblemen.'