IJmuiden zet zich schrap voor de volgende confrontatie tussen Extinction Rebellion en een groep tegendemonstranten. De milieuactivisten willen maandag opnieuw de zeesluizen blokkeren. Dat stuit tegen de borst van boze haveninwoners, die ook van plan zijn te komen. Gemeente en politie staan paraat om escalatie te voorkomen.
Inzet van het conflict is de doorgang van het immense cruiseschip MSC Virtuosa. Het schip is een drijvende milieuramp en zou daarom verboden moeten worden, zegt Extinction Rebellion (XR). De klimaatactivisten willen komende maandag in IJmuiden tegen deze vaarreus in het bijzonder en cruiseschepen in het algemeen protesteren, met als ultiem doel de sluis te blokkeren en het schip rechtsomkeert te laten maken.
'Blijf af van onze broodwinning'
Dat doen ze voor de zevende keer. Zeven keer te veel, vinden boze IJmuidenaren, voor wie de haven, de schepen en de sluizen hun broodwinning zijn. De IJmuidenaren willen er koste wat kost voor zorgen dat de MSC Virtuosa door de sluizen zijn weg kan vervolgen naar de haven van Amsterdam. Bij een blokkade kunnen de kosten oplopen tot 800.000 euro, vanwege onder andere misgelopen zeehavengeld, terminalfee en toeristenbelasting.
Twee groepen die dus lijnrecht tegenover elkaar staan. Maandag letterlijk, want vanuit de havenstad is door IJmuidenaren een tegendemonstratie aangekondigd. Het is voor het eerst in Noord-Holland dat er zo'n breedgedragen tegengeluid tegen Extinction Rebellion is ontstaan. De vrees bij gemeente en politie is dat het uit de hand loopt.
Uit hele land steunbetuigingen
"Wij komen zeker met een man of honderd", stelt Joost Broekman, die namens de bezorgde IJmuidenaren spreekt. "Uit het hele land krijgen we steunbetuigingen." Hij pleit voor een geweldloos tegengeluid tegen XR, maar geeft ook toe: "Ik heb niet iedereen in de hand."
Broekman is er al weken druk mee. Telefoontjes beantwoorden, petjes en t-shirts laten drukken, overleggen met de gemeente en politie, de achterban in bedwang houden ("Ik blijf benadrukken: geen geweld gebruiken") en intussen de kalmte bewaren.
“Wij zijn altijd geweldloos", benadrukt ook XR-woordvoerder Emile Sprenger. “We maken ons wel zorgen. Wat wil je ook? Kijk alleen maar naar al die doodsbedreigingen op sociale media. Daar word je niet vrolijk van. Dus ja, er is best wel angst om naar de sluizen te komen.” Maar alles om de fossiele industrie een halt toe te roepen, zegt Sprenger. "Want anders hebben de anti-democraten gewonnen."
"Als ik daar zou werken, zou ik me kunnen voorstellen dat ik daar ook zou staan"
Officieel, wil hij benadrukken, is de komst van XR trouwens niet aangekondigd. "Maar mochten wij wel besluiten te komen, dan gaan we ervan uit dat de burgemeester ons beschermt."
Bedreigingen waren niet van de lucht
De laatste keer dat beide partijen elkaar troffen bij de sluizen, eind september, liepen de gemoederen immers flink op. Er werd veel gescholden, geslingerd met krachttermen en ook bedreigingen waren niet van de lucht. Dat de politie daarbij niet ingreep, vonden aanhangers van Extinction Rebellion moeilijk te verkroppen. "Het recht om te demonstreren is nu eenmaal een grondrecht. Daarentegen is dreigen met geweld strafbaar", stelt Sprenger. "Stemmen is ook een grondrecht. Stel je voor dat het gevaarlijk zou zijn om naar het stemlokaal te gaan."
Dat ze met hun acties bij de sluizen de havenmedewerkers en hun gezinnen in de portemonnee raken, vindt Sprenger 'oprecht' vervelend. "Als ik daar zou werken, zou ik me kunnen voorstellen dat ik daar ook zou staan. Maar we worden door de wereld van de fossiele industrie tegen elkaar opgezet. Die dodelijke industrie, die moet gewoon stoppen. Dat is voor ons allemaal het beste. XR eist een rechtvaardige transitie en gunt de mensen in IJmuiden een gezonde, klimaatvriendelijke toekomst."
Onbegrensd fanatisme
Mijlenver liggen ze qua standpunten uit elkaar, de groep IJmuidenaren en de aanhangers van Extinction Rebellion. Toch hebben ze ook één ding gemeen: een onbegrensd fanatisme. Zowel Broekman als Sprenger geven in gesprek met NH geen duimbreed toe. "Het is aan ons om de demonstraties in goede banen te leiden", aldus een woordvoerder van de gemeente. "We zullen maandag, samen met de politie, extra alert zijn. We houden in ieder geval rekening met alle mogelijke scenario's."
Cruiseschip MSC Virtuosa is maandagochtend naar verwachting rond half 9 bij de sluizen. Dan zullen de IJmuidenaren al lang en breed aanwezig zijn, aldus Broekman. Alles om te garanderen dat het schip vrije doorgang heeft en dat de sluizen niet bezet zijn door leden van XR. "Wij laten ons niet verrassen."